स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजना 2023 मराठी | Startup India Seed Fund Scheme: ऑनलाइन अर्ज, पात्रता आणि फायदे

Startup India Seed Fund Scheme 2023, Online Application | स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजना अर्ज फॉर्म | स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजना 2023 मराठी, ऑनलाइन अर्ज, पात्रता आणि लाभ |  स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजना ऑनलाइन | स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजना | Startup India Seed Fund Scheme 

वित्त ही प्रत्येक व्यवसायाची जीवनरेखा आहे कारण ती व्यवसायाचे एकूण आचरण, वाढ आणि विस्तार करण्यास मदत करते. वित्ताशिवाय व्यवसाय चालवणे अशक्य आहे. उद्योग वाढवण्यासाठी  भांडवलाची सहज उपलब्धता, उद्योजकांसाठी हा अतिशय महत्त्वाचा घटक आहे. अशा अनेक व्यवसाय संकल्पना आहेत, ज्या भांडवलाअभावी अस्तित्वात येत नाहीत.त्यामुळे या परिस्थितीला आळा घालण्यासाठी भारत सरकारने स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजना सुरू केली आहे. सरकार उद्योजकांना या योजनेच्या माध्यमातून आर्थिक मदत करणार आहे.

डिपार्टमेंट ऑफ प्रमोशन ऑफ इंडस्ट्री अँड इंटरनल ट्रेड (DPIIT) ने स्टार्टअप इंडिया सीड फंड स्कीम (SISFS) मध्ये 945 कोटी रुपयांचे बजेट उपलब्ध केले आहे, उदयोन्मुख स्टार्टअप्सना त्यांच्या संकल्पनेला मजबुती देण्यासाठी, त्यांच्या मार्केट ऍक्सेस प्रोटोटाइप प्रगती सुलभ करण्यासाठी, उत्पादनांच्या चाचण्यांमध्ये आणि व्यावसायिकीकरणाला मदत करण्यासाठी 

एंजल इन्व्हेस्टर्स आणि व्हेंचर कॅपिटल फर्म्सकडून निधी स्टार्टअप्सना त्यांच्या संकल्पनेचा पुरावा सादर केल्यानंतरच उपलब्ध होतो. शिवाय, लेन्डर्स आणि बँका केवळ मालमत्तेद्वारे समर्थित असलेल्या स्टार्टअप्सना आर्थिक सहाय्य देतात. म्हणून, भारतीय स्टार्टअप्ससाठी पावले उचलण्याची आणि बीज फंड प्रक्रिया सुलभ करण्याची आवश्यकता आहे, ज्यामुळे त्यांना त्यांची संकल्पना  सत्यात उतरविण्यासाठी सर्वांगीण मदत करण्यासाठीची हि महत्त्वपूर्ण संकल्पना आहे.

ही स्टार्टअप सीड फंड योजना भारतभर पसरलेल्या इनक्यूबेटरच्या मदतीने पात्र स्टार्टअपसाठी भांडवल पुरवण्याची सुविधा देते. ही स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजना आगामी चार वर्षांत (2021-2025) 300 इनक्यूबेटरद्वारे सुमारे 3,600 उद्योजकांना मदत करण्याची योजना आखत आहे. ही योजना स्टार्टअप्सना सावकार, वित्तीय संस्था किंवा व्यावसायिक बँकांकडून कर्ज मिळविण्याचे आणि व्हेंचर कॅपिटलिस्ट किंवा एंजल गुंतवणूकदारांकडून गुंतवणूक निर्माण करण्यास सक्षम करते. वाचक मित्रहो आज आपण केंद्र सरकारची महत्वपूर्ण योजना स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजना 2022 या योजनेच्या संबंधित संपूर्ण माहिती पाहणार आहोत.

{tocify} $title={Table of Contents}

स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजना 2023 संपूर्ण माहिती मराठी 

व्यवसाय वाढीच्या सुरुवातीच्या टप्प्यात उद्योजकांसाठी पैशाचा सुलभ प्रवेश अत्यंत महत्त्वाचा असतो. स्टार्टअप्स एंजल इन्व्हेस्टर्स आणि व्हेंचर कॅपिटल फर्म्सकडून फंडिंग मिळवू शकतात परंतु एकदा त्यांनी संकल्पनेचा पुरावा सादर केल्यावर. त्याचप्रमाणे, बँका फक्त ज्या अर्जदारांकडे तारण आहे त्यांनाच कर्ज देतात. संकल्पना प्रयोगांचा पुरावा कार्यान्वित करण्यासाठी नाविन्यपूर्ण कल्पना असलेल्या कंपन्यांना प्रारंभिक भांडवल प्रदान करणे महत्वाचे आहे. स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजना (SISFS) उद्योजकांना संकल्पनेचा पुरावा, प्रोटोटाइप डेव्हलपमेंट, उत्पादन चाचण्या, बाजार-प्रवेश आणि व्यापारीकरणासह पाठिंबा देण्याचा प्रयत्न करते. हे या स्टार्टअप्सना त्या पातळीवर प्रगती करण्यास अनुमती देईल जिथे ते एंजल गुंतवणूकदार किंवा उद्यम भांडवलदारांकडून गुंतवणूक तसेच व्यावसायिक बँका किंवा वित्तीय संस्थांकडून कर्ज घेऊ शकतात. सीड फंड योग्य इनक्यूबेटर्सद्वारे संपूर्ण भारतातील पात्र स्टार्टअप्सना वितरित केला जाईल.

स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजना 2023 

त्यांच्या व्यवसायाचा विस्तार करू पाहणाऱ्या उद्योजकांसाठी वित्तपुरवठ्याची साधी सरळ उपलब्धता ही एक गंभीर समस्या आहे. निधीच्या कमतरतेमुळे अनेक व्यवसाय संकल्पना कधीच जमिनीवर उतरत नाहीत. अशा आशादायक प्रकरणांना प्रदान केलेल्या सीड फंडाचा गुणाकार प्रभाव असू शकतो, परिणामी कंपनीच्या अनेक कल्पनांचे प्रमाणीकरण आणि नोकऱ्यांची निर्मिती होऊ शकते. या समस्येचे निराकरण करण्यासाठी, भारत सरकारने स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजना स्थापन केली आहे . या कार्यक्रमाच्या माध्यमातून सरकार उद्योजकांना आर्थिक मदत करणार आहे. एक मजबूत स्टार्टअप इकोसिस्टम तयार करण्यासाठी, भारत सरकारने 16 जानेवारी 2016 रोजी स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजना सुरू केली, जेणेकरून उद्योजकांना त्यांचे उद्योग वाढवण्यासाठी एक मजबूत संधी निर्माण होईल. आपले माननीय पंतप्रधान श्री नरेंद्र मोदी यांनी ही योजना सुरू करण्याची घोषणा केली होती. 

स्टार्टअप इंडिया योजना 

स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजनेची आवश्यकता 

भारतीय स्टार्टअप इकोसिस्टममध्ये बीज आणि संकल्पना विकासाच्या टप्प्यांमध्ये भांडवलाची कमतरता आहे. या टप्प्यावर आवश्यक असलेले भांडवल अनेकदा चांगल्या व्यवसाय कल्पनांसह स्टार्टअपसाठी मेक-ऑर-ब्रेक परिस्थिती सादर करते. संकल्पनेचा पुरावा, प्रोटोटाइप डेव्हलपमेंट, उत्पादन चाचण्या, बाजार-प्रवेश आणि व्यापारीकरण यासाठी प्रारंभिक टप्प्यावर आवश्यक असलेल्या या महत्त्वपूर्ण भांडवलाच्या अभावामुळे अनेक नाविन्यपूर्ण व्यवसाय कल्पना प्रत्यक्षात येऊ शकत नाहीत. अशा आशादायक प्रकरणांसाठी ऑफर केलेले सीड फंड अनेक स्टार्टअप्सच्या व्यवसाय कल्पनांचे प्रमाणीकरण करण्यासाठी गुणाकार परिणाम देऊ शकतात, ज्यामुळे रोजगार निर्मिती होते.

स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजना (SISFS), या योजनेच्या माध्यमातून, उद्योजकांना संकल्पनेचा पुरावा, प्रोटोटाइप डेव्हलपमेंट, उत्पादन चाचण्या, बाजार-प्रवेश आणि व्यापारीकरणासह मदत करण्याचा मानस आहे. हि योजना या कंपन्यांना अशा स्थितीपर्यंत प्रगती करण्यास अनुमती देईल जिथे ते एंजल गुंतवणूकदार किंवा उद्यम भांडवलदारांकडून फंड, तसेच व्यावसायिक बँका किंवा वित्तीय संस्थांकडून कर्ज मिळवू शकतात.

संपूर्ण भारतातील इनक्यूबेटरद्वारे पात्र उद्योजकांना सीड फंड वितरित केला जाईल. या योजनेंतर्गत उद्योजकांना सुरुवातीच्या टप्प्यावर इनक्यूबेटरच्या माध्यमातून 50 लाख रुपयांपर्यंतची आर्थिक मदत दिली जाईल. सरकार इनक्यूबेटर्सना रोख वाटप करेल आणि व्यवसायांना पैसे वितरित करण्यासाठी इनक्यूबेटर्स जबाबदार असतील.

Startup India Seed Fund Scheme Highlights 

योजना	स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजना
व्दारा सुरु	भारत सरकार
योजना आरंभ	16 जानेवारी 2016
लाभार्थी	उद्योजक
अधिकृत वेबसाईट	https://seedfund.startupindia.gov.in/
उद्देश्य	स्टार्टअपसाठी निधी उपलब्ध करून देणे
विभाग	उद्योग आणि अंतर्गत व्यापार प्रोत्साहन विभाग
अर्ज करण्याची पद्धत	ऑनलाइन
लाभ	व्यवसायासाठी सीड फंडाची उपलब्धता
बजेट	945 कोटी
आर्थिक सहाय्य	50 लाख रुपयांपर्यंत
वर्ष	2023
श्रेणी	केंद्र सरकारी योजना

स्टँडअप इंडिया योजना

इनक्यूबेटर कोण आहेत?

इनक्यूबेटर ही संस्था आहे जी नागरिकांमध्ये नवकल्पना आणि उद्योजकतेला प्रोत्साहन देते. स्टार्टअप्ससाठी निधी आणि मूलभूत पायाभूत सुविधा स्टार्टअप्सना विकास, उत्पादन चाचणी, बाजार-प्रवेश, व्यापारीकरण इत्यादी व्यवसाय क्रियाकलाप करण्यासाठी इनक्यूबेटर्सद्वारे प्रदान केल्या जातात. या स्टार्ट-अप इंडिया सीड फंड योजना 2022 अंतर्गत, सरकार 300 इनक्यूबेटर्सना अनुदान देणार आहे. इनक्यूबेटर्सद्वारे अर्ज अधिकृत पोर्टलद्वारे केला जाऊ शकतो. स्टार्टअप्स या योजनेअंतर्गत थेट पोर्टलवरून अर्ज करू शकतात आणि त्यांच्या पसंतीनुसार त्यांच्या आवडीचे इनक्यूबेटर देखील निवडू शकतात.

सीड फंड म्हणजे काय?

सीड फंडिंग किंवा सीड-स्टेज फंडिंग ही अगदी सुरुवातीची गुंतवणूक आहे. साधारणपणे, गुंतवणूकदारांना गुंतवलेल्या भांडवलाच्या बदल्यात इक्विटी भागभांडवल मिळते. जर संस्थापकांनी आपली बचत व्यवसाय सुरू करण्यासाठी वापरली तर त्याला बूटस्ट्रॅपिंग म्हणतात.

स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजनेची उद्दिष्टे

सुरवातीपासून स्टार्टअप विकसित करणे हे एक आव्हानात्मक काम आहे, भारतात, स्टार्टअप्सना मुख्यतः संकल्पनेच्या पुराव्याच्या टप्प्यात अपुऱ्या निधीमुळे त्रास सहन करावा लागतो. खालील मुद्दे SISFS मागचे उद्दिष्ट हायलाइट करतात:

• स्टार्टअप्सना पुरेसा सीड फंड उपलब्ध करून देणे हे त्यांच्या व्यावसायिक कल्पनांचे प्रमाणीकरण करण्यासाठी गुणक प्रभावाची भूमिका बजावते, ज्यामुळे रोजगाराच्या संधींमध्ये गुणात्मक वाढ होते.
• स्टार्टअप इंडिया सीड फंडचे उद्दिष्ट भारताला त्याच्या टियर 2 आणि 3 शहरांमध्ये एक मजबूत स्टार्टअप इकोसिस्टम असलेल्या देशात बदलण्याचे आहे, कारण लहान शहरांमधील उद्योजकांना आवश्यक निधी मिळत नाही.

The Startup India Seed Fund Scheme aims to provide support to early-stage startups in their growth. Find out how we are doing it- https://t.co/k00qQ0mDUA #SISFS #SeedFundScheme #DPIIT #startupindia #financing #fund #investments #startups #indianstartups pic.twitter.com/LQWjtVBam2

— Startup India (@startupindia) September 11, 2021

• ही स्टार्टअप सीड फंड योजना 5 कोटी पर्यंत भांडवल देईल. निवड समितीद्वारे निवडलेल्या पात्र इन्क्यूबेटर्सना
• या इनक्यूबेटर्सना जास्तीत जास्त 20 लाख च्या मर्यादेसह अनुदान देण्याचे अधिकार असतील. स्टार्टअप्सना त्यांच्या प्रोटोटाइप डेव्हलपमेंटमध्ये, उत्पादनाच्या चाचण्यांमध्ये किंवा त्यांची संकल्पना सिद्ध करण्यासाठी 20 लाख.
• स्टार्टअप इंडिया फंडाच्या विशिष्ट तरतुदी 50 लाख पर्यंतच्या गुंतवणुकीला परवानगी देतात. व्यवसायाचे व्यापारीकरण करण्यासाठी, बाजारपेठेतील प्रवेशाचा मार्ग मोकळा करण्यासाठी किंवा कर्ज-लिंक्ड आर्थिक साधने किंवा परिवर्तनीय डिबेंचरद्वारे व्यवसाय वाढवण्यासाठी 50 लाख.

डिजिटल इंडिया अभियान 

बजेटमध्ये स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजनेसाठी 283.5 कोटी रुपयांची तरतूद

• 3 फेब्रुवारी (भाषा) सरकारने 2022-23 या आर्थिक वर्षाच्या अर्थसंकल्पात स्टार्टअप इंडिया सीड फंड (स्टार्टअप फंड) योजनेसाठी 283.5 कोटी रुपयांची तरतूद केली आहे. ही रक्कम सुमारे 100 कोटी रुपयांच्या सुधारित अंदाजापेक्षा जास्त आहे.
• स्टार्टअप युनिट्ससाठी फंड ऑफ फंड अंतर्गत अर्थसंकल्पीय वाटप 1,000 कोटी रुपये होते. सरकारने 10,000 कोटी रुपयांचा फंड ऑफ फंड्स (FFS) स्थापन केला होता. स्मॉल इंडस्ट्रीज डेव्हलपमेंट बँक ऑफ इंडिया (SIDBI) ही FFS ची ऑपरेटिंग एजन्सी आहे.
• यानंतर, एप्रिल 2021 मध्ये, सरकारने स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजना (SISFS) सुरू केली. या योजनेचा उद्देश स्टार्टअप्सना संकल्पनेचा पुरावा, मूळ विकास, उत्पादन चाचणी, बाजारपेठेत प्रवेश आणि व्यापारीकरणासाठी आर्थिक सहाय्य प्रदान करणे आहे.
• अर्थसंकल्पीय दस्तऐवजानुसार, स्टार्टअप इंडिया कार्यक्रमासाठीची तरतूद 2021-22 च्या सुधारित अंदाजात 32.83 कोटी रुपयांवरून 2022-23 साठी 50 कोटी रुपये करण्यात आली आहे.

स्टार्टअप इंडिया सीड फंड स्कीम (SISFS) अंतर्गत 102 इनक्यूबेटरना 375.25 कोटी (US$ 47.38 दशलक्ष) मंजूर

• 30 जुलै 2022 पर्यंत, स्टार्टअप इंडिया सीड फंड स्कीम (SISFS) अंतर्गत एकूण रु. 375.25 कोटी (US$ 47.38 दशलक्ष) 102 इनक्यूबेटर्सना मंजूरी मिळाली आहे. 945 कोटी (US$ 119.26 दशलक्ष). याव्यतिरिक्त, 378 DPIIT-मान्यताप्राप्त स्टार्टअपना एकूण रु. 81.45 कोटी (US$ 10.29 दशलक्ष). च्या योजनेंतर्गत नियुक्त इनक्यूबेटर्सकडून मंजूरी मिळाली आहे.
• ईशान्येकडील राज्यांमधून (अरुणाचल प्रदेश, आसाम, मणिपूर, मेघालय, मिझोराम, नागालँड, सिक्कीम आणि त्रिपुरा) दोन इनक्यूबेटर एकूण रु. 5 कोटी (US$ 631,400.5), योजनेअंतर्गत 5 कोटी या योजनेंतर्गत अधिकृत इनक्यूबेटर्सनाही एकूण रु. 1.15 कोटी (US$ 145.222.11) ईशान्येकडील नऊ DPIIT-मान्यताप्राप्त स्टार्टअप्ससाठी.

Startup India Seed Fund Scheme helps innovative business ideas to take a big flight

Magazine Link: https://t.co/dKaxkYO6CO@startupindia @minmsme pic.twitter.com/5Vb2Mpw9Wv

— Prasar Bharati News Services & Digital Platform (@PBNS_India) August 9, 2022

• स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजना (SISFS) 1 एप्रिल, 2021 रोजी स्टार्टअप्सना आर्थिक सहाय्य प्रदान करण्यासाठी लाँच करण्यात आली ज्यांना उद्योग आणि अंतर्गत व्यापार प्रोत्साहन विभाग (DPIIT) द्वारे संकल्पनेचा पुरावा, प्रोटोटाइप विकास, उत्पादन चाचण्या, बाजार प्रवेश आणि व्यापारीकरण.

स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजनेअंतर्गत स्टार्टअपसाठी पात्रता निकष

स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजनेअंतर्गत अर्ज करण्यासाठी स्टार्टअपसाठी पात्रता निकष खालीलप्रमाणे असतील:

• DPIIT द्वारे मान्यताप्राप्त एक स्टार्टअप, अर्जाच्या वेळी 2 वर्षापूर्वी समाविष्ट केलेला नाही
• मार्केट फिट, व्यवहार्य व्यापारीकरण आणि स्केलिंगच्या व्याप्तीसह उत्पादन किंवा सेवा विकसित करण्यासाठी स्टार्टअपकडे व्यवसाय कल्पना असणे आवश्यक आहे
• स्टार्टअपने त्याच्या मूळ उत्पादनात किंवा सेवेमध्ये तंत्रज्ञानाचा वापर केला पाहिजे, व्यवसाय मॉडेल, वितरण मॉडेल किंवा लक्ष्यित समस्या सोडवण्यासाठी कार्यपद्धती.

• सामाजिक प्रभाव, कचरा व्यवस्थापन, पाणी व्यवस्थापन, आर्थिक समावेशन, शिक्षण, कृषी, अन्न प्रक्रिया, जैवतंत्रज्ञान, आरोग्यसेवा, ऊर्जा, गतिशीलता, संरक्षण, अंतराळ, रेल्वे, तेल आणि यांसारख्या क्षेत्रात नाविन्यपूर्ण उपाय तयार करणाऱ्या स्टार्टअप्सना प्राधान्य दिले जाईल. गॅस, कापड इ.
• स्टार्टअपला इतर कोणत्याही केंद्र किंवा राज्य सरकारच्या योजनेअंतर्गत 10 लाख रुपयांपेक्षा जास्त आर्थिक सहाय्य मिळालेले नसावे. यामध्ये स्पर्धा आणि भव्य आव्हाने, अनुदानित कामाची जागा, संस्थापक मासिक भत्ता, लॅबमध्ये प्रवेश किंवा प्रोटोटाइपिंग सुविधेतील प्रवेश यांचा समावेश नाही
• कंपनी कायदा, 2013 आणि SEBI (ICDR) विनियम, 2018 नुसार योजनेसाठी इनक्यूबेटरला अर्ज करताना स्टार्टअपमधील भारतीय प्रवर्तकांचे शेअरहोल्डिंग किमान 51% असले पाहिजे.
• सीड फंड कंपनीला एकापेक्षा जास्त वेळा दिला जाणार नाही.

उन्नत भारत अभियान 

स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजनेअंतर्गत इनक्यूबेटर्ससाठी पात्रता निकष

स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजनेत अर्ज करण्यासाठी इनक्यूबेटरसाठी पात्रता निकष खालीलप्रमाणे आहेत:

• इनक्यूबेटर कायदेशीर अस्तित्व असणे आवश्यक आहे
• सोसायटी नोंदणी कायदा 1860 अंतर्गत नोंदणीकृत सोसायटी, किंवा
• भारतीय न्यास अधिनियम 1882 अंतर्गत नोंदणीकृत ट्रस्ट, किंवा
• कंपनी कायदा 1956 किंवा कंपनी कायदा 2013 अंतर्गत नोंदणीकृत प्रायव्हेट लिमिटेड कंपनी, किंवा
• विधिमंडळाच्या कायद्याद्वारे निर्माण केलेली वैधानिक संस्था
• योजनेच्या अर्जाच्या तारखेपासून किमान दोन वर्षे इनक्यूबेटर कार्यरत असले पाहिजे
• इनक्यूबेटरमध्ये किमान 25 व्यक्ती बसण्याची सुविधा असणे आवश्यक आहे
• अर्जाच्या तारखेला इनक्यूबेटरमध्ये कमीतकमी 5 स्टार्टअप्स भौतिकदृष्ट्या इन्क्युबेट होत असले पाहिजेत
• इनक्यूबेटरमध्ये पूर्णवेळ मुख्य कार्यकारी अधिकारी असणे आवश्यक आहे, व्यवसाय विकास आणि उद्योजकतेचा अनुभव घेतलेला, स्टार्टअप्सना चाचणी आणि विचारांचे प्रमाणीकरण करण्यासाठी तसेच वित्त, कायदेशीर आणि मानव संसाधन कार्यांमध्ये मार्गदर्शन करण्यासाठी जबाबदार असलेल्या सक्षम टीमद्वारे समर्थित असणे आवश्यक आहे.
• इनक्यूबेटर कोणत्याही तृतीय-पक्ष खाजगी संस्थेकडून निधी वापरून  इनक्युबेशनसाठी सीड फंड वितरित करू नये.
• इनक्यूबेटरला केंद्र/राज्य सरकार(सरकारांनी) सहाय्य केले असावे.
• जर इनक्यूबेटरला केंद्र किंवा राज्य सरकार(सरकारने) मदत केली नसेल तर
• इनक्यूबेटर किमान तीन वर्षे कार्यरत असणे आवश्यक आहे
• अर्जाच्या तारखेला किमान 10 स्वतंत्र स्टार्टअप्स इनक्यूबेटरमध्ये इनक्युबेशन सुरू असले पाहिजेत
• मागील 2 वर्षांचे लेखापरीक्षित वार्षिक अहवाल सादर करणे आवश्यक आहे
• तज्ञ सल्लागार समिती (EAC) द्वारे ठरवले जाणारे कोणतेही अतिरिक्त निकष. 

स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजनेचे फायदे आणि वैशिष्ट्ये

भारत सरकारने स्टार्टअप इकोसिस्टम तयार करण्यासाठी स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजना 2022 सुरू केली आहे.

• ही योजना 16 जानेवारी 2016 रोजी उद्योजकांना त्यांचा उद्योग वाढवण्याच्या संधी उपलब्ध करून देण्यासाठी सुरू करण्यात आली.
• माननीय पंतप्रधान श्री नरेंद्र मोदी यांनी ही योजना सुरू करण्याची घोषणा केली होती
• या योजनेंतर्गत स्टार्टअप्सना सुरुवातीच्या टप्प्यावर इनक्यूबेटरद्वारे 50 लाख रुपयांपर्यंतची आर्थिक मदत दिली जाईल.
• सरकारने 945 कोटी रुपयांची तरतूद या योजनेसाठी आहे 
• संकल्पनेचा पुरावा, प्रोटोटाइप डेव्हलपमेंट, प्रोडक्ट ट्रायल, मार्केट-एंट्री, व्यावसायीकरण इत्यादीसाठी हा फंड वापरला जाणार नाही.
• सरकार इनक्यूबेटर्सना निधी उपलब्ध करून देणार आहे आणि स्टार्टअप्सना हा निधी उपलब्ध करून देण्याची जबाबदारी इनक्यूबेटर्सची असेल.
• 300 इनक्यूबेटरच्या माध्यमातून 3600 उद्योजकांना पुढील 4 वर्षांत या योजनेचा लाभ मिळणार आहे.

प्रधानमंत्री ग्रामीण डिजिटल साक्षरता अभियान 

SISFS अंतर्गत इनक्यूबेटर्सच्या सहाय्यासाठी मार्गदर्शक तत्त्वे

• तज्ञ सल्लागार समिती (EAC) द्वारे अनुदान सहाय्यासाठी इनक्यूबेटर्सचे मूल्यांकन केले जाईल, 5 कोटी  पर्यंत अनुदान. (पाच) कोटी निवडक इनक्यूबेटरला तीन (किंवा अधिक) हप्त्यांमध्ये उपलब्ध करून दिले जातील. तज्ञ सल्लागार समिती (ईएसी) त्यांच्या मूल्यांकनाच्या आधारे प्रत्येक इनक्यूबेटरसाठी अनुदान आणि हप्त्यांची अचूक रक्कम निश्चित करेल.
• इन्क्युबेटर्स अनुदानाचा वापर फक्त पात्र स्टार्टअप्सना वितरित करण्यासाठी करतील आणि ते अनुदान, सुविधा निर्माण करण्यासाठी किंवा इतर कोणत्याही खर्चासाठी वापरणार नाहीत.
• इनक्यूबेटरला बियाणे निधी अनुदानाच्या 5% च्या दराने व्यवस्थापन शुल्काचा एक घटक तरतूद केला जाईल (म्हणजेच जर इनक्यूबेटरला बियाणे निधीचे 1 कोटी रुपये मंजूर केले गेले, तर व्यवस्थापन शुल्क @ 5% समाविष्ट करून, एकूण मदत रु. 1,050 कोटी)
• इनक्यूबेटरसाठी तरतूद केलेले व्यवस्थापन शुल्क इनक्यूबेटरद्वारे सुविधा निर्माण करण्यासाठी किंवा इतर कोणत्याही प्रशासकीय खर्चासाठी वापरले जाणार नाही. व्यवस्थापन शुल्काचा वापर प्रशासकीय खर्च, स्टार्टअप्सची निवड आणि योग्य परिश्रम आणि लाभार्थी स्टार्टअपच्या प्रगतीवर लक्ष ठेवण्यासाठी केला जाईल.
• EAC ने ठरविल्यानुसार टप्पे गाठण्याचे पुरावे सादर केल्यावर इन्क्यूबेटर्सना हप्ते जारी केले जातील. प्रत्‍येक हप्‍त्‍यासोबत आनुपातिक व्‍यवस्‍थापन फी देखील जारी केली जाईल
• पहिल्या हप्त्याचे प्रमाण एकूण मंजूर निर्धारित प्रमाणाच्या 40% पर्यंत असू शकते. जेव्हा इनक्यूबेटरचा कॅश-इन-हँड EAC द्वारे एकूण निर्धारित प्रमाणाच्या 10% च्या खाली जातो, तेव्हा इनक्यूबेटर पुढील हप्त्याची विनंती करू शकतो, जो टप्पे गाठल्याचा पुरावा सादर केल्याच्या 30 दिवसांच्या आत इनक्यूबेटरला दिला जाईल.

• फंडाचा पहिला हप्ता मिळाल्याच्या तारखेपासून तीन वर्षांच्या कालावधीत इनक्यूबेटरद्वारे अनुदान पूर्णपणे वापरण्यात यावे.
• जर इनक्यूबेटरने पहिल्या 2 वर्षांत एकूण वचनबद्धतेपैकी किमान 50% वापर केला नसेल तर, इनक्यूबेटर पुढील कोणत्याही ड्रॉडाउनसाठी पात्र असणार नाही. हे सर्व न वापरलेले निधी व्याजासह परत करेल.
• इनक्यूबेटर्सकडे उपलब्ध असलेल्या सर्व अप्रयुक्त निधीवर मिळणारे व्याज विचारात घेतले जाईल, आणि पुढील रोलआउटच्या वेळी समायोजित केले जाईल.
• लाभार्थ्यांना वित्तपुरवठा कार्यक्षमतेने आणि काळजीने केला जाईल. निवडलेले इनक्यूबेटर सीड फंड  योग्य व्यवस्थापन आणि वितरणासाठी जबाबदार असतील.
• निवडलेल्या इनक्यूबेटरने फंडासाठी निवड, देखरेख आणि वितरण यंत्रणा पारदर्शक ठेवली पाहिजे. इनक्यूबेटरच्या योग्य परिश्रमानंतर निवडक स्टार्टअप्सना सीड फंड वितरित केला जाईल.
• निवडक स्टार्टअप्सना नियमित कामकाजासाठी भौतिक पायाभूत सुविधा पुरवण्यासाठी, कल्पनांचे परीक्षण आणि प्रमाणीकरण करण्यासाठी समर्थन, प्रोटोटाइप किंवा उत्पादन विकास किंवा व्यापारीकरणासाठी मार्गदर्शन आणि वित्त, मानव संसाधन, कायदेशीर अनुपालन आणि इतर कार्यांमध्ये क्षमता विकसित करण्यासाठी इनक्यूबेटर जबाबदार असतील. त्यांनी गुंतवणूकदारांसोबत नेटवर्किंग आणि विविध राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय कार्यक्रमांमध्ये प्रदर्शनाच्या संधी उपलब्ध करून देणे अपेक्षित आहे. जर निवडलेल्या स्टार्टअपला इनक्यूबेटरच्या भौतिक पायाभूत सुविधांचा वापर करायचा नसेल, तर इनक्यूबेटर स्टार्टअपला इतर सर्व संसाधने आणि सेवा देऊ करेल.
• या योजनेअंतर्गत मदतीसाठी इनक्यूबेटरद्वारे निवडलेल्या स्टार्टअपला कोणतेही शुल्क आकारले जाणार नाही [आत्मनिर्भर भारत रोजगार योजना]

SISFS अंतर्गत तज्ञ सल्लागार समिती (EAC)

तज्ञ सल्लागार समिती (EAC):

DPIIT द्वारे तज्ञ सल्लागार समिती (EAC) स्थापन केली जाईल, जी स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजनेच्या संपूर्ण अंमलबजावणीसाठी आणि देखरेखीसाठी जबाबदार असेल. EAC बियाणे निधीच्या वाटपासाठी इनक्यूबेटरचे मूल्यांकन करेल आणि निवड करेल, प्रगतीचे निरीक्षण करेल आणि स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजनेच्या उद्दिष्टांच्या पूर्ततेसाठी निधीच्या कार्यक्षम वापरासाठी सर्व आवश्यक उपाययोजना करेल.

तज्ञ सल्लागार समिती (EAC) मध्ये खालील सदस्यांचा समावेश असेल:

• अध्यक्ष, एक प्रतिष्ठित व्यक्ती
• आर्थिक सल्लागार, DPIIT, किंवा त्यांचे प्रतिनिधी
• अतिरिक्त सचिव/ सहसचिव/ संचालक/ उपसचिव, DPIIT (संयोजक)
• जैवतंत्रज्ञान विभागाचे प्रतिनिधी (DBT)
• विज्ञान आणि तंत्रज्ञान विभागाचे प्रतिनिधी (DST)
• इलेक्ट्रॉनिक्स आणि माहिती तंत्रज्ञान मंत्रालयाचे प्रतिनिधी (MeiTY)
• भारतीय कृषी संशोधन परिषद (ICAR) चे प्रतिनिधी
• NITI आयोगाचे प्रतिनिधी
• स्टार्टअप इकोसिस्टम, गुंतवणूकदार आणि R&D, तंत्रज्ञान विकास आणि व्यापारीकरण, उद्योजकता आणि इतर संबंधित क्षेत्रांमधील तज्ञ, सचिव, DPIIT द्वारे नामित किमान तीन तज्ञ सदस्य.
• योजनेअंतर्गत निवडलेल्या इनक्यूबेटर्ससह, तज्ञ सल्लागार समिती (ईएसी) योजनेच्या विकासावर लक्ष ठेवेल.
• वस्तुनिष्ठ पुनरावलोकनासाठी विनंती केल्यानुसार इनक्यूबेटर EAC ला अहवाल प्रदान करतील.
• निवडलेल्या इनक्यूबेटरची कामगिरी खराब झाल्यास, EAC त्या इनक्यूबेटरला सीड फंड देणे थांबवण्याचा आणि आवश्यकतेनुसार पुढील कारवाई करण्याचा निर्णय घेऊ शकते.
• निवडलेल्या इनक्यूबेटरने अनुदानाचा वापर ज्या कारणांसाठी केला होता त्या व्यतिरिक्त अन्य कारणांसाठी केला तर त्याच्यावर योग्य ती कायदेशीर कारवाई केली जाईल.

इनक्यूबेटरद्वारे पात्र स्टार्टअपला सीड फंड वितरण प्रक्रिया 

इनक्यूबेटरद्वारे पात्र स्टार्टअपला सीड फंड खालीलप्रमाणे वितरित केला जाईल:

• 20 लाख पर्यंत अनुदान, संकल्पना, प्रोटोटाइप विकास किंवा उत्पादन चाचणी प्रमाणीकरणाच्या पुराव्यासाठी. हा निधी टप्या-टप्प्यांवर अवलंबून असेल. हे टप्पे प्रोटोटाइप डेव्हलपमेंट, उत्पादन चाचणी आणि मार्केट लॉन्चसाठी उत्पादन तयार करण्याशी संबंधित असू शकतात.
• परिवर्तनीय डिबेंचर, कर्ज किंवा कर्ज-लिंक्ड साधनांद्वारे, बाजारातील प्रवेश, व्यापारीकरण किंवा वाढीसाठी 50 लाख रुपये पर्यंत गुंतवणूक केली जाऊ शकते.
• स्टार्टअप्सनी कोणत्याही सुविधा निर्माण करण्यासाठी सीड फंड वापरू नये, त्याऐवजी त्यांनी ते ज्या कारणासाठी मिळाले होते त्या कारणासाठी वापरणे आवश्यक आहे.
• इनक्यूबेटरच्या एकूण अनुदानाच्या जास्तीत जास्त 20% स्टार्ट-अप्सना वितरित करणे आवश्यक आहे. डीपीआयआयटी पुढील रोलआउटच्या वेळी इनक्यूबेटरने ठेवलेल्या अप्रयुक्त निधीवर (GFR द्वारे निर्दिष्ट केल्यानुसार) व्याज दर देखील विचारात घेईल आणि समायोजित करेल.
• परिवर्तनीय डिबेंचर, कर्ज किंवा कर्ज-संबंधित साधनांद्वारे वित्तपुरवठा केलेल्या स्टार्टअपसाठी प्रचलित रेपो दरापेक्षा जास्त नसलेल्या व्याज दराने निधी मंजूर केला जाईल. कर्ज मंजूर झाल्यावर कर्जाची मुदत इनक्यूबेटरद्वारे निर्धारित केली पाहिजे आणि ती 60 महिन्यांपेक्षा जास्त (5 वर्षे) नसावी.

• स्टार्टअपवर 12 महिन्यांची बंदी लादली जाऊ शकते. व्यवसायाच्या सुरुवातीच्या टप्प्यामुळे, हे असुरक्षित असेल, प्रवर्तक किंवा तृतीय पक्षाकडून कोणत्याही आश्वासनाची आवश्यकता नाही.
• पहिला टँच रिलीज होण्यापूर्वी, इनक्यूबेटरने शॉर्टलिस्ट केलेल्या स्टार्टअप्ससोबत कायदेशीर करारावर स्वाक्षरी करणे आवश्यक आहे. इनक्यूबेटर्सनी हे सुनिश्चित करणे आवश्यक आहे की करारामध्ये सीड फंडाशी संबंधित सर्व संबंधित अटी आणि परिस्थिती आहेत, ज्यात उपलब्धी आहेत.
• त्यानंतर, स्टार्टअप आणि इनक्यूबेटर यांच्यातील करारानुसार, त्यानंतरचे वितरण पूर्वी स्थापित टप्पे पूर्ण करण्याशी संबंधित असेल.
• हा निधी स्टार्टअपच्या बँक खात्यांमध्ये जमा केला जाईल.
• कोणत्याही निवडलेल्या स्टार्टअपला अनुदानाचा पहिला भाग स्टार्टअपचा अर्ज मिळाल्यानंतर 60  दिवसांच्या आत जारी केला जाणे आवश्यक आहे. अनुदान निधीच्या पुढील पेमेंटचे वितरण सुरू करण्यासाठी, स्टार्टअपने मध्यवर्ती प्रगती अद्यतन आणि एक उपयोग प्रमाणपत्र सादर करणे आवश्यक आहे.
• प्रकल्पाच्या शेवटी स्टार्टअपने अंतिम अहवाल तसेच ऑडिट केलेले उपयोग प्रमाणपत्र सादर करणे आवश्यक आहे. एखादा उपक्रम अयशस्वी झाल्यास, उद्योजक त्याची किंवा तिची त्यांनी त्या संबंधित गोळा केलेली माहिती आणि अयशस्वी होण्याचे कारण निधी वापर प्रमाणपत्रासह सादर केलेल्या अहवालात दस्तऐवजीकरण करणे आवश्यक आहे.
• निवड, वितरण, इनक्युबेशन किंवा देखरेखीच्या कोणत्याही प्रक्रियेसाठी, इनक्यूबेटर किंवा त्याचे कोणतेही कर्मचारी सदस्य या योजनेंतर्गत अर्जदार किंवा लाभार्थ्यांकडून रोख किंवा कोणत्याही प्रकारचे शुल्क वसूल करणार नाहीत
• योजनेसाठी, अर्जदारांनी केलेल्या तक्रारींचे निराकरण करण्यासाठी डीपीआयआयटीमध्ये तक्रार कक्ष स्थापन केला जाईल, जसे की विलंबित अर्ज मूल्यमापन, विलंबित इनक्यूबेटर वितरण इत्यादी.

स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजनेची यशस्वी अंमलबजावणी निश्चित करणारे घटक

प्रत्येक इनक्यूबेटरने प्रत्येक लाभार्थी स्टार्टअपसाठी खालील गोष्टींचा मागोवा घेणे आवश्यक आहे. प्रत्येक लाभार्थी स्टार्टअपने त्यांच्या इनक्यूबेटरला वेळोवेळी खालील अहवाल सादर करणे आवश्यक आहे.

• संकल्पनेचा पुरावा
• प्रोटोटाइप विकास
• उत्पादन विकासाची प्रगती
• क्षेत्रीय चाचण्यांची प्रगती
• स्टार्टअपची उलाढाल
• मार्केट लॉन्चची प्रगती
• कर्जाचे प्रमाण, एंजल किंवा VC निधी उभारला
• स्टार्टअपद्वारे नोकऱ्या तयार केल्या
• इतर कोणतेही योग्य पॅरामीटर
• इनक्यूबेटर उपरोक्त डेटा स्टार्टअप इंडियाला त्यांच्या वेब डॅशबोर्डद्वारे रिअल टाईममध्ये ऑफर करेल आणि त्रैमासिक आधारावर EAC कडे सबमिट करेल. प्रत्येक स्टार्टअपच्या गुंतवणुकीवरील परतावा देखील इनक्यूबेटरद्वारे नोंदविला गेला पाहिजे. यासाठी योग्य मॅट्रिक्स तयार करता येईल.

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना 

इनक्यूबेटर्सची निवड प्रक्रिया 

https://www.startupindia.gov.in किंवा या उद्देशासाठी विशेषत: नियुक्त केलेल्या इतर कोणत्याही प्लॅटफॉर्मवर या योजनेत सहभागी होण्यासाठी भारतभरातील इनक्यूबेटर्सकडून ऑनलाइन अर्ज मागवले जातील.

इनक्यूबेटर खालील पॅरामीटर्सच्या आधारे निवडले जातील:

• पात्रता निकषांची पूर्तता
• इनक्यूबेटरच्या टीमची गुणवत्ता
• उपलब्ध पायाभूत सुविधा, चाचणी प्रयोगशाळा इ.
• ISMC ची रचना 
• मागील तीन वर्षांत इनक्यूबेटरद्वारे प्रदान केलेले इनक्युबेशन समर्थन:
• इनक्युबेशन केलेल्या स्टार्टअप्सची संख्या
• व्यवसाय विकास चक्राच्या एका टप्प्यापासून दुसऱ्या टप्प्यात यशस्वीपणे पूर्ण झालेल्या किंवा प्रगत झालेल्या स्टार्टअपची संख्या.
• स्टार्टअप्सची संख्या ज्यांनी गुंतवणुकीचा पाठपुरावा केला
• गेल्या 1 वर्षात 1 कोटी रुपयांचा महसूल ओलांडलेल्या स्टार्टअपची संख्या
• इनक्यूबेटरमध्ये सामील झाल्याच्या तारखेपासून स्टार्टअप्सचा 2 वर्षांचा सर्व्हायव्हल दर
• गेल्या तीन वर्षात इनक्यूबेटीस मदत करण्यात आली आहे:
• इनक्यूबेटर आणि स्टार्टअप यांच्यात गुंतवणूक करार
• गुंतवणूक केलेल्या स्टार्टअप्सची संख्या
• इनक्यूबेटीस वाटप केलेले एकूण कॉर्पस
• बाह्य स्त्रोतांकडून इनक्यूबेटीसद्वारे एकूण गुंतवणूक
• मागील तीन वर्षात इनक्यूबेटीस देण्यात आलेले मार्गदर्शन:
• नियुक्त केलेल्या मार्गदर्शकांची संख्या
• प्रति महिना प्रति स्टार्टअप वाटप केलेले सरासरी मार्गदर्शन तास
• Incubatees द्वारे नोंदणीकृत IP (पेटंट, कॉपीराइट, डिझाइन आणि ट्रेडमार्क) ची संख्या

समग्र शिक्षा अभियान 

सर्व शिक्षा अभियान 

नेशनल एजुकेशन पॉलिसी

पीएम गती शक्ती योजना   

 

• मागील तीन वर्षात इनक्यूबेटीस दिलेले इतर समर्थन:
• उद्योग/कॉर्पोरेट जोडणे 
• भागधारकांच्या सहभागासाठी आयोजित कार्यक्रम
• इतर कार्यक्रमांमध्ये सहभाग
• इनक्यूबेटर समर्थन करू इच्छित असलेल्या स्टार्टअपची संख्या
• विनंती केलेल्या निधीची संख्या, तसेच टाइमलाइनसह निधी उपयोजनासाठी योजना k. 
• ईएसी निर्धारित करते असे इतर कोणतेही संबंधित पॅरामीटर्स
• संपूर्ण वर्षभर, इनक्यूबेटर्स या योजनेंतर्गत संपूर्ण वर्षभर अर्ज करू शकतात 
• तज्ञ सल्लागार समिती (EAC) किमान एक तिमाहीत भेटेल
• या कालावधीत प्राप्त झालेल्या अर्जांचे मूल्यांकन करणे 
• योजनेअंतर्गत निधीसाठी इनक्यूबेटर निवडणे 
• प्रत्येक इनक्यूबेटरला एकूण निधीची रक्कम आणि हप्त्यांची संख्या निश्चित करणे 
• हप्ते जारी करण्यासाठी प्रत्येक इनक्यूबेटरने प्राप्त केलेल्या उपलब्धी निर्दिष्ट करणे 
• EAC योजनेंतर्गत मंजूर निधीच्या विरूद्ध इनक्यूबेटरच्या प्रगतीचे निरीक्षण करेल आणि आवश्यक असेल त्याप्रमाणे पुढील कार्यवाही करेल
• EAC वेळोवेळी योजनेअंतर्गत इनक्यूबेटरच्या निवडीसाठी सुधारित मार्गदर्शक तत्त्वे जारी करू शकते.

योजनेंतर्गत स्टार्टअपची निवड प्रक्रिया 

स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजनेसाठी अर्ज करणार्‍या प्रत्येक इनक्यूबेटरमध्ये इनक्यूबेटर सीड मॅनेजमेंट कमिटी (ISMC) नावाची एक समिती स्थापन केली जाईल, ज्यात तज्ञ असतील जे सीड समर्थनासाठी स्टार्टअप्सचे मूल्यांकन आणि निवड करू शकतात. ISMC ची रचना खालीलप्रमाणे असेल:

• इनक्यूबेटरचे नामनिर्देशित (अध्यक्ष)
• राज्य सरकारच्या स्टार्टअप नोडल टीमचे प्रतिनिधी
• व्हेंचर कॅपिटल फंड किंवा एंजेल नेटवर्कचे प्रतिनिधी
• उद्योग क्षेत्रातील एक शीर्षस्तर तज्ञ
• शैक्षणिक क्षेत्रातील शीर्षस्तर तज्ञ
• दोन यशस्वी उद्योजक
• इतर कोणतेही संबंधित स्टेकहोल्डर
• प्रत्येक इनक्यूबेटरची अंतिम रचना आणि ISMC चे सदस्य EAC द्वारे मंजूर केले जातील आणि इनक्यूबेटरच्या निवडीमध्ये ते एक महत्त्वाचे पॅरामीटर असेल.
• स्टार्टअप्सची निवड खुल्या, पारदर्शक आणि न्याय्यसंगत प्रक्रियेद्वारे केली जाईल, ज्यामध्ये इतर गोष्टींचा समावेश आहे
• स्टार्टअप इंडिया पोर्टलवर ऑनलाइन अर्ज कधीही करता येईल 
• अर्जदार त्यांच्या पसंतीनुसार या योजनेसाठी वितरण भागीदार म्हणून निवडलेल्या कोणत्याही तीन इनक्यूबेटरमध्ये बीज फंडासाठी अर्ज करू शकतात.
• प्राप्त झालेले सर्व अर्ज पुढील मूल्यमापनासाठी संबंधित इनक्यूबेटर्ससह ऑनलाइन शेअर केले जातील
• अर्जदाराला संघ प्रोफाइल, समस्या विधान, उत्पादन/सेवा विहंगावलोकन, व्यवसाय मॉडेल, ग्राहक प्रोफाइल, बाजाराचा आकार, आवश्यक निधीचे प्रमाण, निधीसाठी अंदाजित उपयोग योजना इत्यादी तपशील सबमिट करण्यास सांगितले जाऊ शकते.
• इनक्यूबेटर ISMC समोर सादरीकरणासाठी अर्जदारांच्या त्यांच्या मूल्यांकनाच्या आधारे शॉर्टलिस्ट करू शकतो
• ISMC अर्जदारांचे त्यांच्या सबमिशन आणि सादरीकरणांवर आधारित मूल्यमापन करेल आणि अर्ज मिळाल्यापासून 45 दिवसांच्या आत सीड फंडासाठी स्टार्टअप्स निवडेल.
• सर्व इनक्यूबेटर्स स्टार्टअप इंडिया पोर्टलला रिअल-टाइममध्ये स्टार्टअपच्या मूल्यांकनाच्या प्रगतीबद्दल माहिती प्रदान करतील.
• निवडलेल्या स्टार्टअप्सना इनक्यूबेटरकडून बियाणे निधी प्राप्त होईल जे त्यांना अर्जादरम्यान सामायिक केलेल्या प्राधान्यांच्या आधारे लाभार्थी म्हणून निवडतात (उदाहरणार्थ, प्राधान्य 1 आणि प्राधान्य 2 इनक्यूबेटर दोन्ही स्टार्टअप निवडल्यास, प्राधान्य 1 इनक्यूबेटरद्वारे निधी प्रदान केला जाईल). प्राधान्य 1 इनक्यूबेटर नाकारल्यास आणि प्राधान्य 2 इनक्यूबेटर निवडल्यास, प्राधान्य 2 इनक्यूबेटरद्वारे निधी प्रदान केला जाईल, आणि असेच.)
• सर्व अर्जदार रिअल-टाइम आधारावर स्टार्टअप इंडिया पोर्टलवर त्यांच्या अर्जाच्या प्रगतीचा मागोवा घेण्यास सक्षम असतील.
• नाकारलेल्या अर्जदारांना ईमेलद्वारे देखील सूचित केले जाईल
• अर्जदार, एकदा नाकारल्यास, पुन्हा अर्ज करू शकतो
• EAC योजनेअंतर्गत स्टार्टअप्सच्या निवडीसाठी वेळोवेळी सुधारित मार्गदर्शक तत्त्वे देऊ शकते

स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजनेअंतर्गत वित्त आणि लेखा यांचा उपयोग

• इनक्यूबेटर कोणत्याही राष्ट्रीयीकृत बँकेत एक विशेष, प्रकल्प-विशिष्ट ट्रस्ट आणि रिटेन्शन खाते (TRA) ठेवेल. या योजनेतील फंड त्या खात्यात उपलब्धींच्या आधारावर तीन (किंवा) अधिक हप्त्यांमध्ये जारी केला जाईल.
• लाभार्थी स्टार्टअप्सकडून मिळालेला कोणताही निव्वळ परतावा या योजनेच्या मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार स्टार्टअपमधील पुढील फंडासाठी वापरला जाऊ शकतो (निव्वळ परताव्यात मुद्दल, व्याज आणि नफा यांचा समावेश असेल). तीन वर्षांपर्यंत हा निधी वापरून स्टार्टअप्सना आणखी फंड न मिळाल्यास, ते डीपीआयआयटीला परत केले जाईल.
• प्रत्येक इनक्यूबेटरने प्रत्येक आर्थिक वर्षासाठी प्रत्येक स्टार्टअपला मंजूर केलेल्या, प्राप्त झालेल्या आणि वितरित केलेल्या निधीचा अहवाल द्यावा
• इनक्यूबेटर प्रत्येक आर्थिक वर्षासाठी, निधीच्या वापराची स्थिती आणि लेखापरीक्षित खर्चाचा तपशीलवार अहवाल देखील सादर करतील. [जननी सुरक्षा योजना]

स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजनेची अंमलबजावणी 

या स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजनेचे नियम आणि नियमांचे निरीक्षण आणि अंमलबजावणी करण्यासाठी, DPIIT ने तज्ञ सल्लागार समिती (EAC) स्थापन केली आहे. EAC बियाणे निधी मंजूर करण्यासाठी, प्रगतीवर लक्ष ठेवण्यासाठी आणि निधीचा कार्यक्षम वापर आणि SISFS द्वारे निर्धारित उद्दिष्टे पूर्ण करण्यासाठी आवश्यक असलेल्या इतर सर्व प्रशासकीय कार्यांचे मूल्यांकन आणि निवड करते. EAC अनुदान हप्त्याच्या आकाराच्या मूल्यासाठी निर्णय घेणारा प्राधिकरण आहे आणि त्याच्या मूल्यांकनाच्या आधारावर इनक्यूबेटर्सना निर्देशित करतो.

उक्त योजनेतील सर्व इनक्यूबेटर्सनी सीड फंड योजनेसाठी स्टार्टअप्सची निवड आणि मूल्यमापन करण्यासाठी जबाबदार तज्ञांसह एक इनक्यूबेटर सीड मॅनेजमेंट कमिटी (ISMC) तयार करणे आवश्यक आहे. इनक्यूबेटर पात्र स्टार्टअपची शॉर्टलिस्ट करण्याची भूमिका बजावतात, ज्यांना ISMC समोर सादर करण्याची संधी दिली जाईल. त्यानंतर, ISMC अर्जदारांचे मूल्यमापन करते आणि अर्ज मिळाल्यापासून 45 दिवसांच्या आत सीड फंड मंजूर करण्यासाठी पात्र असलेल्या स्टार्टअप्सची निवड करते.

स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजनेचे निरीक्षण

• तज्ञ सल्लागार समिती (EAC) योजनेअंतर्गत निवडलेल्या इनक्यूबेटर्ससह योजनेच्या प्रगतीचा आढावा घेईल.
• इन्क्यूबेटर वस्तुनिष्ठ मूल्यमापनासाठी EAC द्वारे निर्देशित केल्यानुसार अहवाल प्रदान करतील
• कोणत्याही निवडलेल्या इनक्यूबेटरच्या खराब कामगिरीच्या बाबतीत, ईएसी इनक्यूबेटरला सीड फंड  समर्थन बंद करण्याचा निर्णय घेऊ शकते, आणि आवश्यकतेनुसार पुढील कारवाई करू शकते.
• निवडलेल्या इनक्यूबेटरने ज्या कारणांसाठी अनुदान दिले आहे त्या व्यतिरिक्त इतर कारणांसाठी अनुदान वापरल्यास त्याच्यावर योग्य कायदेशीर कारवाई केली जाईल.

स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजनेंतर्गत अर्ज करण्यासाठी आवश्यक कागदपत्रे

• जीएसटी क्रमांक
• आधार कार्ड
• बँक खाते तपशील
• लीज करार
• पासपोर्ट आकाराचे छायाचित्र
• प्रकल्पाचा तपशीलवार अहवाल
• मोबाईल नंबर

स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजनेसाठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया

इनक्यूबेटर्ससाठी 

• सर्वप्रथम, स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या.
• तुमच्यासमोर मुख्यपृष्ठ उघडेल

• मुख्यपृष्ठावर, तुम्हाला आता Apply Now वर क्लिक करावे लागेल

• त्यानंतर, तुम्हाला इनक्यूबेटर विभागासाठी अर्ज करा वर क्लिक करावे लागेल
• आता तुम्हाला create an account वर क्लिक करावे लागेल

• एक नवीन पृष्ठ तुमच्या समोर येईल
• तुम्हाला या नवीन पेजवर तुमचे नाव, ईमेल आयडी, मोबाईल नंबर आणि पासवर्ड प्रविष्ट करावे लागेल 
• त्यानंतर, तुम्हाला रजिस्टरवर क्लिक करावे लागेल
• तुमच्या नोंदणीकृत आयडीवर एक ओटीपी पाठवला जाईल
• हा OTP तुम्हाला OTP बॉक्समध्ये टाकावा लागेल
• आता तुम्हाला सबमिट वर क्लिक करावे लागेल
• त्यानंतर, तुम्हाला लॉगिन पर्यायावर क्लिक करावे लागेल
• तुम्हाला आता तुमचा देश निवडावा लागेल व इनपुट लेटरबॉक्सवर क्लिक करावे लागेल
• आता तुम्हाला पुढील पर्यायावर क्लिक करावे लागेल
• अर्ज तुमच्यासमोर येईल
• या अर्जामध्ये तुम्हाला तुमची मूलभूत माहिती, संपर्क माहिती, संपर्काची माहिती आणि यशोगाथा प्रविष्ट कराव्या लागतील
• त्यानंतर, तुम्हाला सेव्ह प्रोफाइलवर क्लिक करावे लागेल
• आता तुमची प्रोफाइल मंजुरीसाठी नियंत्रकाकडे पाठवली जाईल
• तुम्हाला पुन्हा पोर्टलवर लॉग इन करावे लागेल
• आता तुम्हाला बीज निधी योजनेअंतर्गत अर्ज करा वर क्लिक करावे लागेल
• अर्ज तुमच्यासमोर येईल
• तुम्हाला या अर्जामध्ये सर्व आवश्यक तपशील जसे की सामान्य तपशील, इनक्यूबेटर टीम तपशील, इनक्यूबेटर सपोर्ट तपशील, निधी आवश्यक तपशील इत्यादी प्रविष्ट करावे लागतील.
• या नंतर सर्व आवश्यक कागदपत्रे तुम्हाला अपलोड करावी लागतील 
• आता तुम्हाला सबमिट वर क्लिक करावे लागेल
• या प्रक्रियेचे अनुसरण करून तुम्ही स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजनेअंतर्गत अर्ज करू शकता

स्टार्टअप्ससाठी

• तुम्हाला यासाठी स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर भेट द्यावी लागेल 
• तुमच्यासमोर मुख्यपृष्ठ उघडेल
• मुख्यपृष्ठावर, तुम्हाला आता Apply Now  वर क्लिक करावे लागेल
• त्यानंतर, तुम्हाला स्टार्टअप विभागात लागू करा वर क्लिक करावे लागेल
• त्यानंतर अर्ज तुमच्यासमोर येईल
• या अर्जामध्ये आपले नाव, ईमेल पत्ता, मोबाईल नंबर इत्यादी सर्व आवश्यक तपशील प्रविष्ट करावे लागतील
• तुम्हाला यानंतर संपूर्ण आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करावी लागतील 
• आता तुम्हाला सबमिट वर क्लिक करावे लागेल
• या प्रक्रियेचे अनुसरण करून तुम्ही स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजनेअंतर्गत स्टार्टअप म्हणून अर्ज करू शकता

पोर्टलवर लॉगिन करण्याची प्रक्रिया

यासाठी तुम्हाला स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर भेट द्यावी लागेल 

तुमच्यासमोर मुख्यपृष्ठ उघडेल

• आता तुम्हाला लॉगिनवर क्लिक करावे लागेल
• त्यानंतर तुम्हाला तुमची श्रेणी निवडावी लागेल जी खालीलप्रमाणे आहे:-
• इनक्यूबेटर/स्टार्टअप
• DPIIT/EAC
• यानंतर तुमचे तुम्हाला युजरनेम आणि पासवर्ड प्रविष्ट करावा लागेल 
• त्यानंतर, तुम्हाला लॉगिनवर क्लिक करावे लागेल
• अशा पद्धतीने हि प्रक्रिया करून तुम्ही पोर्टलवर लॉगिन करू शकता 

संपर्क साधा

तुम्हाला यासाठी स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर भेट द्यावी लागेल 

तुमच्यासमोर मुख्यपृष्ठ उघडेल

आता तुम्हाला संपर्कावर क्लिक करावे लागेल

• एक नवीन पृष्ठ तुमच्या समोर येईल
• या नवीन पृष्ठावर खालील तपशील प्रविष्ट करा:-
• अस्तित्व प्रकार
• घटकाचे नाव
• नाव
• ई - मेल आयडी
• स्थान
• क्वेरी प्रकार
• संदेश
• त्यानंतर सबमिटवर क्लिक करावे लागेल

अधिकृत वेबसाईट	इथे क्लिक करा
योजनेचे मार्गदर्शक तत्वे PDF	इथे क्लिक करा
स्टार्ट-अप इंडिया सीड फंड योजना माहिती PDF	इथे क्लिक करा
केंद्र सरकारी योजना	इथे क्लिक करा

 महत्वपूर्ण सुचना: हि संपूर्ण माहिती विविध स्त्रोतांतुन प्राप्त झालेल्या माहितीच्या आधारावर आहे.{alertInfo}

निष्कर्ष 

स्टार्ट-अप म्हणजे उद्योजकांनी उत्पादन किंवा सेवा विकसित करण्यासाठी सुरू केलेला उपक्रम. स्टार्ट-अपसाठी पहिले आणि प्राथमिक आव्हान म्हणजे त्याच्या व्यवसायाच्या कल्पनांना पाठिंबा देण्यासाठी निधी मिळणे.

स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजना 2022 चे मुख्य उद्दिष्ट उद्योजकांना त्यांच्या उद्योगासाठी निधी  उपलब्ध करून देणे आहे, जेणेकरून ते त्यांचा व्यवसाय वाढवू शकतील आणि प्रगती करू शकतील. या कार्यक्रमाद्वारे, व्यवसाय मालकांना त्यांच्या उपक्रम संकल्पनांसाठी निधी मिळविण्यासाठी बँका आणि इतर वित्तीय संस्थांना भेट देणे आवश्यक आहे. सरकारकडून पैसे मिळवण्यासाठी त्यांना फक्त या कार्यक्रमाद्वारे अर्ज करणे आवश्यक आहे. स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजना 2022 जेव्हा सर्वात जास्त आवश्यक असेल तेव्हा आवश्यक निधी प्रदान करेल. उत्पादन विकास, चाचणी, बाजार परिचय इत्यादीसाठी योग्य वेळेसाठी. ही योजना भरपूर प्रमाणात रोजगार निर्माण करेल आणि स्टार्टअप कंपन्यांच्या व्यवसाय योजनांना समर्थन देईल.

स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजना 2023 FAQ

Q. स्टार्ट-अप इंडिया सीड फंड योजना काय आहे?

स्टार्टअपसाठी अनुकूल परिसंस्था तयार करण्यासाठी भारत सरकारने 16 जानेवारी 2016 रोजी उद्योगांच्या वाढीसाठी संधी उपलब्ध करून देण्यासाठी स्टार्टअप इंडिया सीड फंड योजना सुरू केली. सुरुवातीच्या टप्प्यावर इनक्यूबेटर्सच्या माध्यमातून स्टार्टअप्सना 50 लाख रुपये पर्यंतची आर्थिक मदत  दिली जाईल. SIFSS योजनेसाठी रु.945 कोटींची तरतूद करण्यात आली आहे. सरकार इनक्यूबेटर्सना निधी देणार आहे, जो नंतर स्टार्टअप्सना निधी वितरण करण्यात येईल. SIFSS कडून पुढील 4 वर्षात सुमारे 3600 उद्योजकांना इनक्यूबेटरच्या माध्यमातून फायदा होणार आहे.

Q. इनक्यूबेटर कोण आहेत?

इनक्यूबेटर हा एक असा व्यवसाय किंवा एक संस्था आहे, जी त्यांच्या क्लायंटमध्ये उद्योजकता आणि नवनिर्मितीला प्रोत्साहन देते. स्टार्टअप्स इनक्यूबेटरच्या मदतीने विकास, उत्पादन चाचणी, मार्केट एंट्री, व्यावसायीकरण इत्यादींसह व्यवसाय ऑपरेशन करू शकतात, जे निधी आणि मूलभूत पायाभूत सुविधा देखील प्रदान करतात. स्टार्ट-अप इंडिया सीड फंड योजना 2022 चा भाग म्हणून सरकार 300 इनक्यूबेटर्सना निधी उपलब्ध करून देईल. अधिकृत वेबसाइटद्वारे, इनक्यूबेटर्ससाठी अर्ज केले जाऊ शकतात. स्टार्टअप्स या प्रोग्रामसाठी पोर्टलद्वारे अर्ज करू शकतात आणि त्यांच्या आवडीचे इनक्यूबेटर देखील निवडू शकतात.

Q. या योजनेअंतर्गत स्टार्टअपला किती सीड फंड मिळू शकतो?

इनक्यूबेटरद्वारे पात्र स्टार्टअपसाठी सीड फंड खालीलप्रमाणे वितरित केला जाईल:

संकल्पनेचा पुरावा, किंवा प्रोटोटाइप डेव्हलपमेंट किंवा उत्पादन चाचण्यांच्या प्रमाणीकरणासाठी 20 लाख रुपये पर्यंत अनुदान. अनुदान उपलब्धींच्या-आधारित हप्त्यांमध्ये वितरित केले जाईल. हे टप्पे प्रोटोटाइपच्या विकासाशी संबंधित असू शकतात, उत्पादन चाचणी, मार्केट लॉन्चसाठी तयार उत्पादन तयार करणे इ.

बाजारातील प्रवेश, व्यापारीकरण किंवा परिवर्तनीय डिबेंचर किंवा डेट किंवा डेट-लिंक्ड इन्स्ट्रुमेंट्सद्वारे वाढीसाठी 50 लाख रु. पर्यंत गुंतवणूक

योजनेच्या मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार स्टार्टअप अर्जदार अनुदान आणि कर्ज/परिवर्तनीय डिबेंचरच्या स्वरूपात सीड फंड समर्थन मिळवू शकतो.

Q. ही योजना विशिष्ट क्षेत्रातील स्टार्टअप्सना समर्थन देते का?

SISFS हा क्षेत्र-तटस्थ कार्यक्रम असल्याने, कोणत्याही उद्योगातील कंपन्या अर्ज करण्यास पात्र आहेत. सामाजिक प्रभाव, कचरा व्यवस्थापन, जल व्यवस्थापन, आर्थिक समावेशन, समावेशन, शिक्षण, कृषी, अन्न प्रक्रिया, जैवतंत्रज्ञान, आरोग्यसेवा, ऊर्जा, गतिशीलता, संरक्षण, अंतराळ, रेल्वे, तेल आणि वायू, वस्त्रोद्योग यासारख्या क्षेत्रात अत्याधुनिक उपाय विकसित करणारे स्टार्टअप इ, तथापि, प्राधान्य दिले जाईल. उद्योगांची ही यादी उदाहरणात्मक आहे आणि पूर्ण नाही.

Q. मी सीड फंड कशासाठी वापरू शकतो?

सीड फंडाचा वापर स्टार्टअप्सनी कोणत्याही सुविधा निर्माण करण्यासाठी केला जाणार नाही आणि तो ज्या उद्देशासाठी मंजूर केला आहे त्यासाठी वापरला जाईल. संकल्पनेचा पुरावा, किंवा प्रोटोटाइप डेव्हलपमेंट किंवा उत्पादन चाचण्यांसाठी अनुदान वापरले जाऊ शकते. डेट/परिवर्तनीय डिबेंचर मार्केट एंट्री, कमर्शिअलायझेशन किंवा स्केलिंग अपसाठी वापरले जाऊ शकते.