प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना 2023 मराठी | Pradhan Mantri Matru Vandana Yojana: (PMMVY), उद्देश्य, ऑनलाइन अर्ज

Pradhan Mantri Matru Vandana Yojana 2023, Online Application | प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना 2023, संपूर्ण माहिती मराठी | प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना फॉर्म PDF | प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना, ऑनलाइन रजिस्ट्रेशन (PMMVY) | PMMVY Online Application Form 2023 | पीएम गर्भावस्था सहायता योजना | प्रधानमंत्री मातृत्व वंदना योजना 2023 | Pradhan Mantri Matru Vandana Yojana Maharashtra

कोणत्याही स्त्रीला तिच्या दैनंदिन कामासाठी, रोगांपासून बचाव करण्यासाठी आणि सुरक्षित आणि निरोगी प्रसूतीसाठी चांगले आणि पौष्टिक अन्न आवश्यक असते. तरीही, जगभरात महिलांना इतर कोणत्याही आरोग्य समस्यांपेक्षा जास्त कुपोषणाचा सामना करावा लागतो. यामुळे थकवा, अशक्तपणा आणि खराब आरोग्य होऊ शकते. उपासमारीची आणि चांगले अन्न न खाण्याची अनेक कारणे आहेत. यातील सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे गरिबी. दारिद्र्यरेषेचा सर्वात वाईट परिणाम महिलांवर होतो. असे घडते कारण कितीही कमी खायचे असले तरी महिलांना कमीत कमी प्रमाणात अन्न मिळते. जेव्हा पुरुष आणि मुले जेवतात तेव्हाच स्त्रिया अन्न खातात, म्हणजेच ते शेवटचे खातात. त्यामुळे भूक आणि कुपोषणाच्या समस्येवर जोपर्यंत जमीन आणि इतर साधनसंपत्तीचे न्याय्य वाटप होत नाही आणि स्त्रियांना पुरुषांच्या बरोबरीने स्थान मिळत नाही, तोपर्यंत त्यावर तोडगा निघू शकत नाही.

हे सर्व असूनही, कमी संसाधनांमध्येही लोक चांगले आणि निरोगी अन्न मिळविण्यासाठी काही गोष्टी पाळू शकतात. ते शक्य तितके पौष्टिक अन्न ग्रहण करून त्यांची ताकद वाढवू शकतात. आणि जेव्हा नागरिकांना पूर्ण पोषण मिळते आणि ते संतुष्ट असतात, त्यावेळी ते त्यांच्या कुटुंबांच्या आणि समुदायांच्या गरजांवर लक्ष केंद्रित करू शकतात आणि त्या संबंधित विकास करण्यासाठी कार्य करू शकतात. केंद्र सरकार अनेक योजनांच्या माध्यमातून देशातील जनतेसाठी विशेषतः गरीब नागरिकांसाठी अनेक प्रकारच्या आर्थिक सहाय्यता उपलब्ध करून देत असते, केंद्र शासनाने देशातील महिलांसाठी, त्यांना गर्भावस्थेत असतांना उत्तम पोषण मिळावे आणि आराम मिळावा, यासाठी आर्थिक सहाय्यता म्हणून प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना 2023 संपूर्ण देशात सरू केली आहे, वाचक मित्रहो, आज आपण या महत्वपूर्ण योजनेसंबंधित संपूर्ण माहिती पाहणार आहोत. योजने संबंधित ऑफलाईन किंवा ऑनलाइन अर्ज, योजनेंतर्गत नोंदणी, योजनेचा लाभ इत्यादी.

{tocify} $title={Table of Contents}

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना 2023 संपूर्ण माहिती मराठी

भारतात दर तीनपैकी एक महिला कुपोषित आहे. अशा मातांची मुले कुपोषणामुळे कमी वजनाची असतात. बाळाचे कुपोषण आईच्या पोटातच सुरू होते. एकूण जीवनचक्रावर याचा विपरीत परिणाम होतो. त्यामुळे आरोग्य, आर्थिक आणि सामाजिक ताणतणावांकडे विशेष लक्ष दिल्यास प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजनेद्वारे कमी केले जाते. काही स्त्रिया गरोदरपणाच्या शेवटच्या दिवसांपर्यंत घरकाम करतात. बाळाच्या जन्मानंतर ते लगेच कामाला लागतात. अशावेळी त्यांच्या शरीराची कार्यक्षमता कमी होते. यामुळे शारीरिक क्षमता पुनर्संचयित करण्यात अडचणी निर्माण होतात. पहिल्या सहा महिन्यांत बाळाच्या स्तनपानाच्या क्षमतेवर परिणाम होतो.

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना 2023

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना 2023, या योजनेच्या अंतर्गत पहिल्या जिवंत बाळाला प्रसूतीपूर्वी आणि प्रसूतीनंतर आईला विश्रांती देणे आणि गमावलेल्या वेतनाचा लाभ मिळणे, हा या योजनेचा मुख्य उद्देश आहे. आर्थिक भरपाईची रक्कम दिल्याने गरोदर आणि स्तनदा मातांचा आरोग्य सेवांचा लाभ घेण्याकडे कल वाढतो. ही योजना माता मृत्यू आणि बालमृत्यू कमी करण्यासाठी प्रभावी ठरली आहे. गरोदर व स्तनदा मातांना पाच हजार तीन हप्त्यांमध्ये रोख रक्कम दिली जाते. मासिक पाळीच्या शेवटच्या तारखेपासून 100 दिवसांच्या आत गर्भधारणेच्या तारखेची नोंदणी केल्यानंतर 1000, किमान एक प्रसूतीपूर्व तपासणी पूर्ण केल्यानंतर 2000, गर्भधारणेचे सहा महिने पूर्ण झाल्यानंतर 2000 आणि बाळाच्या जन्म नोंदणीनंतर तिसरा हप्ता आणि पहिला हप्ता बीसीजी, ओपीव्ही, डीपीटी, हिपॅटायटीस बी आणि मुलासाठी लसीकरणाचा डोस झाल्यानंतर. या योजनेच्या अंतर्गत लाभार्थ्यांच्या खात्यात दोन हजार रुपये जमा होतात.

ही योजना अशा महिलांसाठी आहे, ज्या महिला काम करत होत्या आणि गरोदरपणामुळे वेतन कमी झाले होते किंवा गमावले होते. गर्भवती महिलांच्या दैनंदिन पौष्टिक अन्न गरजा पूर्ण करण्यासाठी या आर्थिक प्रोत्साहनाचा वापर केला जाऊ शकतो.

जननी सुरक्षा योजना

Pradhan Mantri Matru Vandana Yojana Highlights

योजना	प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना
व्दारे सुरुवात	माननीय प्रधानमंत्री श्री नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते
योजनेचा आरंभ	1 जानेवारी 2017
लाभार्थी	देशातील महिला
आधिकारिक वेबसाईट	https://wcd.nice.in/
लाभ	आर्थिक लाभ 6000/- रुपये
उद्देश्य	गर्भवती महिलांच्या आरोग्याची देखभाल आणि त्यांच्या पोषणासाठी आर्थिक सहाय्य
विभाग	महिला आणि बाल विकास मंत्रालय, भारत सरकार
श्रेणी	केंद्र सरकारी योजना
वर्ष	2023
अर्ज करण्याची पद्धत	ऑनलाइन/ऑफलाईन

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना महत्वपूर्ण मुद्दे

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना जानेवारी 2017 मध्ये सुरू करण्यात आली ही एक केंद्र पुरस्कृत योजना आहे जी महिला आणि बाल विकास मंत्रालयाद्वारे चालवली जात आहे.

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना, राष्ट्रीय आरोग्य अभियान,यांच्या माध्यमातून प्रथमच गर्भवती झालेल्या ग्रामीण महिलेच्या खात्यात एकूण 6400 रुपये आणि शहरी गर्भवती महिलेच्या खात्यात एकूण 6000 रुपये दिले जातात.
या योजनेंतर्गत, वाढलेल्या पोषण गरजा पूर्ण करण्यासाठी आणि वेतनाच्या नुकसानाची अंशतः भरपाई करण्यासाठी गर्भवती महिलांना थेट त्यांच्या बँक खात्यात रोख लाभ प्रदान केला जातो.

Around 48.5 lakh eligible mothers of the first living child have received cash benefits of over Rs 1,600 crore through Direct Benefits Transfer under Pradhan Mantri Matru Vandana Yojana (PMMVY). pic.twitter.com/IWGb78hVrZ
— BJP (@BJP4India) November 27, 2018

या प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजनेच्या माध्यमातून पात्र गर्भवती महिलांना गरोदरपणाच्या 150 दिवसांच्या आत पहिल्या हप्त्यात एक हजार रुपये आणि दुसऱ्या हप्त्यात रु. 2000/- रुपये 180 दिवसांच्या आत आणि तिसर्‍या हप्त्यात रु. 2000/- रुपये प्रसूतीनंतर आणि मुलाचे पहिले लसीकरण चक्र पूर्ण झाल्यावर दिले जातात.
सर्व पात्र गर्भवती महिला आणि स्तनदा माता ज्यांची गर्भधारणा 01.01.2017 रोजी किंवा त्यानंतर किंवा कुटुंबातील पहिले मूल आहे. लाभार्थीची गर्भधारणेची तारीख आणि टप्पा MCP कार्डमध्ये नमूद केल्याप्रमाणे तिच्या LMP तारखेच्या संदर्भात मोजला जाईल.
केंद्र सरकार किंवा राज्य सरकारे किंवा PSU मध्ये नियमित नोकरीत असलेल्या PW&LM वगळून सर्व गर्भवती महिला आणि स्तनदा माता किंवा ज्यांना सध्या लागू असलेल्या कोणत्याही कायद्यांतर्गत समान लाभ मिळतात.
या योजनांचा लाभ घेण्यासाठी गरोदर महिलांनी त्यांचा आधार आणि खाते क्रमांक जवळच्या आरोग्य केंद्रात द्यावा.

बाल संगोपन योजना

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना महत्वपूर्ण माहिती

01.01.2017 पासून, राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा कायदा, 2013 च्या तरतुदीनुसार देशातील सर्व जिल्ह्यांमध्ये मातृत्व लाभ कार्यक्रम राबविण्यात येईल. या कार्यक्रमाचे नाव 'प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना (PMMVY) आहे.
PMMVY अंतर्गत, माता आणि बाल आरोग्याशी संबंधित विशिष्ट अटींची पूर्तता करण्याच्या अधीन राहून कुटुंबातील प्रथम जगणाऱ्या मुलासाठी गरोदर महिला आणि स्तनदा माता (PW&LM) यांच्या खात्यात ` 5000/- चे रोख प्रोत्साहन थेट प्रदान केले जाईल.
पात्र लाभार्थ्यांना संस्थात्मक प्रसूतीनंतर जननी सुरक्षा योजना (JSY) अंतर्गत मातृत्व फायद्यांसाठी मंजूर केलेल्या नियमांनुसार उर्वरित रोख प्रोत्साहने मिळतील, जेणेकरून एका महिलेला सरासरी ` 6000/- मिळतील.
PMMVY, एक केंद्र पुरस्कृत योजना, लाभार्थ्यांना थेट लाभ हस्तांतरणाच्या उद्देशाने समर्पित एस्क्रो खात्यात राज्य सरकारे/केंद्रशासित प्रदेश प्रशासनांना (UTs) अनुदान-सहाय्य प्रदान करेल.
PMMVY महिला आणि बाल विकास मंत्रालयाच्या अंतर्गत अंब्रेला ICDS च्या अंगणवाडी सेवा योजनेच्या प्लॅटफॉर्मचा वापर करून राज्ये/केंद्रशासित प्रदेशांच्या महिला आणि बाल विकास विभाग/समाज कल्याण विभागामार्फत आणि राज्यांच्या संबंधात आरोग्य प्रणालीद्वारे योजना राबविल्या जाणार आहेत/ केंद्रशासित प्रदेश जेथे आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण विभागामार्फत योजना लागू केली जाईल.
PMMVY ची अंमलबजावणी केंद्रिय उपयोजित वेब आधारित MIS सॉफ्टवेअर ऍप्लिकेशनद्वारे केली जाईल आणि अंमलबजावणीचा केंद्रबिंदू अंगणवाडी केंद्र (AWC) आणि ASHA/ANM कर्मचारी असतील.

महासमृद्धी महिला सशक्तीकरण योजना

PMMVY 2023 अंतर्गत मिळणारे लाभ

कुपोषणाचा भारतातील बहुसंख्य महिलांवर विपरित परिणाम होत आहे. भारतात, प्रत्येक तिसरी स्त्री कुपोषित आहे आणि प्रत्येक दुसरी स्त्री रक्तक्षय आहे. भारतातील जवजवळ प्रत्येक तिसरी स्त्री कुपोषित आहे आणि सुमारे प्रत्येक दुसरी स्त्रीला रक्तक्षय आहे. कुपोषित आई जवळजवळ नेहमीच कमी वजनाच्या बाळाला जन्म देते. जेव्हा गर्भाशयात खराब पोषण सुरू होते, तेव्हा ते संपूर्ण जीवन चक्रात वाढते कारण बदल मोठ्या प्रमाणात अपरिवर्तनीय असतात. आर्थिक आणि सामाजिक संकटामुळे अनेक स्त्रिया त्यांच्या कुटुंबाचा उदरनिर्वाह करण्यासाठी त्यांच्या गरोदरपणाच्या शेवटच्या दिवसापर्यंत काम करत असतात. शिवाय, ते बाळंतपणानंतर लगेचच कामाला सुरुवात करतात, जरी त्यांचे शरीर त्यास परवानगी देत नाही, त्यामुळे एकीकडे त्यांचे शरीर पूर्णपणे बरे होण्यापासून प्रतिबंधित करते आणि त्यांच्या लहान मुलांना स्तनपान देण्याच्या क्षमतेस देखील अडथळा आणतात.

हप्ते	परिस्थिती	रक्कम
पहिला हप्ता	गर्भधारणेसाठी लवकर नोंदणी	1000/- रुपये
दुसरा हप्ता	लाभार्थी गर्भधारणेच्या सहा महिन्यांनंतर किमान एक प्रसूतीपूर्व तपासणी करून घेतली असेल.	2000/- रुपये
तिसरा हप्ता	मुलाच्या जन्माची नोंदणी केली जाते, मुलाला बीसीजी, ओपीव्ही, डीपीटी, आणि हिपॅटायटीस-बी किंवा त्याच्या समतुल्य/पर्यायाचे पहिले चक्र मिळाले आहे.	2000/- रुपये

पहिल्या जिवंत बाळाच्या जन्मादरम्यान गर्भवती महिला आणि स्तनदा मातांना या योजनेचा लाभ होईल. योजनेच्या लाभाची रक्कम थेट लाभार्थीच्या बँक खात्यावर डीबीटीद्वारे पाठविली जाईल. शासनाच्या निर्णयानुसार, सरकारव्दारे पुढील हप्त्यांमध्ये रक्कम अदा करण्यात येईल.
पहिला हप्ता: रु.1000 गरोदरपणाच्या नोंदणीच्या वेळी
दुसरा हप्ता: रु.2000, जर लाभार्थी गर्भधारणेच्या सहा महिन्यांनंतर किमान एक प्रसूतीपूर्व तपासणी करून घेत असेल.
तिसरा हप्ता:2000, जेव्हा मुलाच्या जन्माची नोंदणी केली जाते आणि बीसीजी, ओपीव्ही, डीपीटी आणि हिपॅटायटीस-बी सह लसींचे पहिले चक्र सुरू होते.
प्रधानमंत्री मातृत्व वंदना योजना (PMMVY) खालीलप्रमाणे श्रेणीतील गर्भवती महिला आणि स्तनदा मातांसाठी लागू होणार नाही.
जे केंद्र किंवा राज्य सरकार किंवा कोणत्याही सार्वजनिक क्षेत्रातील उपक्रमात नियमित नोकरीत आहेत.
जे इतर कोणत्याही योजना किंवा कायद्यांतर्गत समान लाभांचे प्राप्तकर्ते आहेत.

कन्या वन समृद्धी योजना

PMMVY गर्भपाताचे प्रकरण/मृत जन्म

लाभार्थी योजनेंतर्गत फक्त एकदाच लाभ मिळवण्यास पात्र आहे
गर्भपात/मृत जन्म झाल्यास, लाभार्थी भविष्यातील कोणतीही गर्भधारणा झाल्यास उर्वरित हप्त्यांवर दावा करण्यास पात्र असेल.
अशा प्रकारे, पहिला हप्ता मिळाल्यानंतर, लाभार्थीचा गर्भपात झाल्यास, भविष्यातील गर्भधारणेच्या बाबतीत, योजनेच्या पात्रता निकष आणि शर्तींच्या पूर्ततेच्या अधीन राहून, ती दुसरा आणि तिसरा हप्ता प्राप्त करण्यास पात्र असेल.
त्याचप्रमाणे, जर लाभार्थीचा पहिला आणि दुसरा हप्ता मिळाल्यानंतर गर्भपात झाला असेल किंवा मृत जन्म झाला असेल, तर ती योजनेच्या पात्रता निकष आणि अटींच्या पूर्ततेच्या अधीन राहून भविष्यातील गर्भधारणा झाल्यास तिसरा हप्ता प्राप्त करण्यास पात्र असेल.

PMMVY बालमृत्यूचे प्रकरण

लाभार्थी योजनेंतर्गत फक्त एकदाच लाभ मिळवण्यास पात्र आहे. म्हणजेच, बालमृत्यूच्या बाबतीत, जर तिने याआधी PMMVY अंतर्गत मातृत्व लाभाचे सर्व हप्ते आधीच प्राप्त केले असतील तर ती योजनेअंतर्गत लाभांचा दावा करण्यासाठी पात्र राहणार नाही.
गर्भवती आणि स्तनपान करणाऱ्या AWW/ AWHs/ ASHA देखील PMMVY अंतर्गत पूर्ती योजनेच्या अटींच्या अधीन राहून लाभ घेऊ शकतात.

PMMVY योजना कशामुळे वेगळी आहे?

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना - कॉमन ऍप्लिकेशन सॉफ्टवेअर (PMMVY-CAS) द्वारे केंद्र आणि राज्य सरकारद्वारे योजनेच्या अंमलबजावणीवर बारकाईने लक्ष ठेवले जाते.
PMMVY-CAS हे वेब-आधारित सॉफ्टवेअर ऍप्लिकेशन आहे जे योजनेअंतर्गत प्रत्येक लाभार्थीच्या स्थितीचा मागोवा घेण्यास सक्षम करते, परिणामी जलद, उत्तरदायी आणि चांगले तक्रार निवारण होते.

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजनेचा लाभ आता खाजगी रुग्णालयांमध्येही मिळणार आहेत

गरोदर महिलांना आता खासगी रुग्णालयांमध्येही या योजनेचा लाभ दिला जाणार असून, त्यासाठी खासगी रुग्णालयांमध्येही पहिल्यांदाच माता झालेल्या महिलांना प्रधानमंत्री मातृत्व वंदना योजना 2023 चा लाभ देण्याच्या सूचना आरोग्य विभागाने दिल्या आहेत. यासाठी आता खासगी रुग्णालयात येणाऱ्या गरोदर महिलांना या योजनेसाठी प्रथम कोणत्याही शासकीय रुग्णालयात नोंदणी करावी लागणार आहे.

या योजनेअंतर्गत, प्रसूतीनंतर तीन हप्त्यांमध्ये ₹ 5000 ची आर्थिक मदत गर्भवती महिलांच्या बँक खात्यात हस्तांतरित केली जाते. सीएमओ डॉ. मनोज अग्रवाल यांनी सांगितले की, गेल्या आठवड्यात खासगी रुग्णालयांसोबत बैठक झाली आहे. ते पुढे म्हणाले की, गरोदर महिलांनी जवळच्या शासकीय रुग्णालयात नोंदणी केल्यानंतर या योजनेचा लाभ मिळू शकतो. याशिवाय होणाऱ्या जिल्हा आरोग्य समितीच्या बैठकीत या प्रकरणाला गती देण्याच्या सूचनाही देण्यात आल्या आहेत.

माझी कन्या भाग्यश्री योजना

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना अंतर्गत लाभार्थी

1 जानेवारी 2017 नंतर राज्यात पहिल्या मुलासाठी गरोदर असलेल्या महिला आणि स्तनदा माता या योजनेसाठी पात्र असतील.
मातृ वंदना योजना ही फक्त पहिल्या अपत्यासाठी असून या योजनेचा लाभ एकदाच घेता येईल.
एखाद्या महिलेचा नैसर्गिक गर्भपात झाला असेल किंवा मृत बाळ जन्माला आले असेल तरीही त्या महिलेला या योजनेचा लाभ दिला जाईल.

स्वस्थ भारत के लिए सुरक्षित मातृत्व सुनिश्चित करने हेतु PM श्री @narendramodi जी की सरकार ने प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना के तहत 2.78 करोड़ महिलाओं को सहायता पहुंचाई है। साथ ही, सुरक्षित मातृत्व अभियान के तहत 3.11 करोड़ निःशुल्क प्रसव पूर्व जांच भी की गई हैं।#NariShaktiYuvaJosh pic.twitter.com/smaoswJg1S
— Pralhad Joshi (@JoshiPralhad) September 26, 2022

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजनेचा लाभ दारिद्र्यरेषेखालील आणि दारिद्र्यरेषेवरील महिलांना मिळू शकतो.
जर एखाद्या महिलेला तिच्या गरोदरपणाच्या वेळी पगारासह प्रसूती रजा मंजूर केली गेली, तर अशी महिला या योजनेसाठी पात्र राहणार नाही.
केंद्र सरकार आणि राज्य सरकारमध्ये नियमित नोकरी करणाऱ्या गरोदर व स्तनदा माता या योजनेचा लाभ घेऊ शकतात.

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजनेंतर्गत दुसऱ्या अपत्यासाठी सरकार देणार 5 हजार रुपये परंतु या अटीनुसार

केंद्र सरकारने प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजनेचे (PMMVY) नियम बदलले आहेत. या योजनेअंतर्गत, महिलांना त्यांच्या पहिल्या मुलाच्या जन्माच्या वेळी 5,000 रुपयांची मदत दिली जाते. आता दुसऱ्या मुलाच्या जन्मानंतरही मातांना आर्थिक मदत मिळणार आहे. मात्र, त्यासाठी सरकारने एक अटही घातली आहे. PMMVY: मातृ वंदना योजनेंतर्गत दुसऱ्या अपत्यासाठी सरकार देणार 5 हजार रुपये, परंतु या अटीनुसार
केंद्र सरकारने प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजनेच्या (PMMVY) नियमांमध्ये बदल केला आहे. या योजनेअंतर्गत, महिलांना त्यांच्या पहिल्या मुलाच्या जन्माच्या वेळी 5,000 रुपयांची मदत दिली जाते. आता दुसऱ्या मुलाच्या जन्मानंतरही मातांना आर्थिक मदत मिळणार आहे. मात्र, त्यासाठी सरकारने एक अटही घातली आहे. दुसरे अपत्य मुलगीच असावे, अशी हि अट आहे.
एप्रिलपासून बदल लागू होतील
मीडिया रिपोर्ट्सनुसार, केंद्र सरकारने केलेला हा बदल 1 एप्रिलपासून लागू होणार आहे. ब्यूरो ऑफ पोलिस रिसर्च अँड डेव्हलपमेंटच्या सहकार्याने आयोजित महिला आणि बाल विकास मंत्रालयाच्या महिला सुरक्षा कार्यक्रमात सचिव इंदेवर पांडे यांनी माहिती दिली की सरकार मातृ वंदना योजनेअंतर्गत लाभांचा विस्तार करण्यात येत आहे.
5 हजारांची मदत दिली जाते
या योजनेअंतर्गत केंद्र सरकारच्या वतीने गरोदर महिला आणि स्तनदा महिलांना पाच हजार रुपयांची मदत दिली जाते. मात्र, ही रक्कम तीन हप्त्यांमध्ये दिली जाते. मीडिया रिपोर्ट्सनुसार, सरकारने नियोजनाची प्रक्रिया सोपी केली आहे.
संपूर्ण रक्कम दोन हप्त्यांमध्ये दिली जाऊ शकते
तीन हप्त्यांऐवजी केवळ दोन हप्त्यांमध्ये लाभार्थ्यांना मदतीची रक्कम दिली जाऊ शकते. त्याच वेळी, दुस-या मुलाच्या जन्मानंतर, लाभ पुन्हा दिला जाऊ शकतो. मात्र, दुसरे मूल मुलगीच असावे, अशी अट आहे.
आता सध्या लसीकरण झाल्यानंतर तिसरा हप्ता मिळतो.
आपल्याला माहीतच आहे कि आता अर्जाच्या वेळी 1 हजार रुपयांचा पहिला हप्ता दिला जातो. दुसरा हप्ता पहिल्या मुलाच्या जन्माच्या वेळी आणि तिसरा हप्ता पोलिओपासून गोवर इत्यादी लसीकरणानंतर दिला जातो.
यामध्ये नवीन माहिती अशी आहे की, आता प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजनेअंतर्गत लाभ घेण्यासाठी पतीचा आधार तपशील देण्याची गरज नाही. ही योजना ओडिशा आणि तेलंगणा वगळता सर्व राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये लागू आहे.

सुकन्या समृद्धी योजना

PMMVY ची प्रासंगिकता काय आहे?

कुपोषण: कुपोषणाचा भारतातील महिलांवर विपरीत परिणाम होतो. भारतात जवळपास प्रत्येक तिसरी स्त्री कुपोषित आहे आणि सुमारे प्रत्येक दुसरी स्त्रीला रक्तक्षय आहे.
निरोगी बाळाला जन्म देण्यासाठी: कुपोषित आई जवळजवळ अपरिहार्यपणे कमी वजनाच्या बाळाला जन्म देते. जेव्हा गर्भाशयात खराब पोषण सुरू होते, तेव्हा ते संपूर्ण जीवन चक्र चालू राहते कारण हे बदल मोठ्या प्रमाणात अपरिवर्तनीय असतात.
गरोदर महिलांवरील कामाचे ओझे कमी करण्यासाठी: सामाजिक आणि आर्थिक अडचणींमुळे, अनेक स्त्रिया त्यांच्या कुटुंबाला हातभार लावण्यासाठी त्यांच्या गरोदरपणाच्या अगदी शेवटच्या दिवसापर्यंत काम करत राहतात.
नवजात मुलांची काळजी घेणे आणि महिलांच्या आरोग्याची काळजी घेणे: जरी त्यांचे शरीर त्यास समर्थन देऊ शकत नसले तरीही ते बाळंतपणानंतर लवकरच कामावर परत येतात. हे एकीकडे त्यांचे शरीर पूर्णपणे बरे होण्यापासून प्रतिबंधित करते, आणि त्यांच्यासाठी पहिल्या सहा महिन्यांपर्यंत केवळ त्यांच्या नवजात बाळाला स्तनपान करणे देखील कठीण होते.

प्रधानमंत्री मातृत्व वंदना योजना अंतर्गत अर्ज करण्यासाठी उमंग अॅप लाँच करण्यात आले आहे

महिलांना चांगल्या आरोग्य सुविधा मिळाव्यात यासाठी विविध कल्याणकारी योजना राबविण्यात येतात. ज्याद्वारे त्यांना आर्थिक लाभ दिला जातो.

या सर्व योजना आणि त्यांचे लाभ देशातील संपूर्ण लाभार्थ्यांपर्यंत पोहोचविण्यासाठी शासनाच्या माध्यमातून अनेक आणि सातत्याने प्रयत्न केले जातात. हे लक्षात घेऊन केंद्रीय महिला आणि बालविकास मंत्रालयाने उमंग अॅप जारी केले आहे. मातृत्व वंदना योजना या अॅपद्वारे स्व-नोंदणी करता येते. या अॅपद्वारे केवळ प्रधानमंत्री मातृत्व वंदना योजनेंतर्गतच नाही तर आयुष्मान भारत योजनेंतर्गतही अर्ज करता येतो.

अशी माहिती मुख्य वैद्यकीय अधिकारी डॉ.सुनीलकुमार शर्मा यांनी दिली. याशिवाय विविध शासकीय योजनांचे लाभही या योजनेतून मिळू शकतात. प्रधानमंत्री मातृत्व वंदना योजनेअंतर्गत लाभार्थी महिलांना आतापर्यंत 16.49 कोटी रुपये अदा करण्यात आले आहेत. यामध्ये 1.94 कोटी चालू आर्थिक वर्षात अदा करण्यात आले आहे.

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना संबंधित अटी

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजनेअंतर्गत महिलेचे वय किमान 19 वर्षे असावे.
1 जानेवारी 2017 रोजी किंवा त्यानंतर गर्भधारणा झालेल्या महिला या योजनेअंतर्गत पात्र असतील.
लाभार्थी या योजनेअंतर्गत फक्त एकदाच लाभ मिळवण्यास पात्र आहे.
पहिला हप्ता मिळाल्यानंतर प्रसूतीदरम्यान आईचा गर्भपात झाल्यास लाभार्थी महिलेला भविष्यातील कोणत्याही गर्भधारणेच्या बाबतीत उर्वरित हप्त्यांचा दावा करण्याचा हक्क असेल.

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजनेचा लाभ मिळविण्यासाठी संपर्क

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजनेचा PMMVY लाभ घेण्यासाठी लाभार्थी खालील प्रशासकीय स्तरावरील आरोग्य केंद्रांशी संपर्क साधू शकतात.

ग्रामीण भाग:

ANM (आरोग्य केंद्र सहाय्यक) विहित नमुना फॉर्म (मातृ वंदना योजना फॉर्म 1A) देऊन पात्र लाभार्थ्यांकडून अर्ज स्वीकारेल आणि अर्ज प्राथमिक आरोग्य केंद्रामार्फत तालुका अधिकाऱ्यांकडे पाठवला जाईल. हा अर्ज भरण्याची जबाबदारी आरोग्य केंद्र सहाय्यकाची आहे. प्राथमिक आरोग्य केंद्राचे वैद्यकीय अधिकारी अर्जातील माहिती तपासून तालुका अधिकाऱ्यांकडे अर्ज सादर करतील. लाभार्थी महिलेच्या अर्जाची माहिती तालुका अधिकाऱ्यांमार्फत विहित संकेतस्थळावर भरली जाईल. राज्यस्तरावरून संगणकीय प्रणालीद्वारे थेट लाभ दिला जाईल.

राष्ट्रीय वयोश्री योजना

नगरपालिका क्षेत्र:

प्राथमिक आरोग्य केंद्र, पात्र लाभार्थ्यांना विहित नमुना फॉर्म 1A देऊन पूर्ण केलेला अर्ज स्वीकारेल. पूर्ण केलेला अर्ज हेल्थ पोस्ट वैद्यकीय अधिकाऱ्यांमार्फत मुख्यअधिकाऱ्याकडे पाठवला जाईल. आरोग्य पोस्ट वैद्यकीय अधिकारी अर्जातील माहितीची पडताळणी करतील आणि अर्ज मुख्यअधिकाऱ्याकडे सादर करतील. मुख्यअधिकारी लाभार्थी महिलेच्या अर्जाचा तपशील विहित वेबसाइटवर भरतील.

महानगरपालिका क्षेत्र:

मुंबई तसेच इतर महानगरपालिका क्षेत्रातील आरोग्य केंद्र सहाय्यक पात्र लाभार्थी महिलेला विहित नमुना फॉर्म 1A देऊन पूर्ण भरलेला अर्ज स्वीकारतील. भरलेला अर्ज वैद्यकीय अधिकाऱ्यांमार्फत महापालिकेने नियुक्त केलेल्या वैद्यकीय अधिकाऱ्यांकडे पाठवला जाईल.

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना 2023 उद्देश्य

गरिबीमुळे अन्नापर्यंत मर्यादित प्रवेशामुळे सरासरी भारतीय महिला कुपोषित समजली जाते. महिला आणि बालकांना किमान मूलभूत पोषण मिळावे या उद्देशाने सरकारने नेहमीच किफायतशीर आरोग्य योजना सुरू करण्याचा प्रयत्न केला आहे. PMMVY भारताच्या महिला आणि बाल विकास मंत्रालयाच्या अंतर्गत येते.
प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना (PMMVY) चे उद्दिष्ट गर्भवती महिलांना आणि स्तनदा मातांना अंशतः भरपाई देणे आहे, ज्या काम करत होत्या आणि त्यांना गर्भधारणेमुळे वेतन कमी झाले होते.
गर्भधारणेच्या कालावधीत गर्भधारणा टिकवून ठेवण्यासाठी आणि निरोगी मुलाला जन्म देण्यासाठी स्त्रीने अतिरिक्त पोषण घेणे आवश्यक आहे.
तीन हप्त्यांमध्ये दिले जाणारे रोख प्रोत्साहन केवळ गर्भवती महिलांच्या वापरासाठी किमान दैनंदिन आहाराची गरज भागवण्यासाठी वापरले जाऊ शकते. [ प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजना]

PMMVY साठी पात्रता निकष

योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट किमान 5000/- रुपये देशातील पहिले मूल जन्माला घालणाऱ्या गर्भवती महिलांना रोख प्रोत्साहन म्हणून देणे. PMMVY चे फायदे मिळवण्यासाठी खालील पात्रता निकष आवश्यक आहे.

महिला भारतीय नागरिक आहे.
गर्भधारणा होण्यापूर्वी या महिलेला नोकरी लावण्यात आली होती.
01.01.2017 रोजी किंवा त्यानंतर महिलेची गर्भधारणा झाली.
गर्भधारणेमुळे महिलेला मजुरी कमी झाली आहे.

प्रधानमंत्री मातृत्व वंदना योजनेची वैशिष्ट्ये - PMMVY

प्रधानमंत्री मातृत्व वंदना योजनेची वैशिष्ट्ये अशी आहेत:

पहिल्या अपत्याच्या प्रसूतीपूर्वी आणि नंतर महिलांना पुरेशी विश्रांती मिळावी यासाठी, ही योजना रोख प्रोत्साहनांच्या संदर्भात वेतनाच्या नुकसानीची अंशतः भरपाई प्रदान करते.
रोख लाभाचे उद्दिष्ट गरोदर महिला आणि स्तनदा मातांचे (PW&LM) आरोग्य सुधारणे आहे.
केंद्र सरकार किंवा राज्य सरकार किंवा PSU मध्ये नियमित नोकरीत असलेल्या PW&LM वगळून सर्व गरोदर महिला आणि स्तनदा मातांना या योजनेत समाविष्ट केले आहे.
ही योजना 01.01.2017 रोजी किंवा त्यानंतर कुटुंबातील पहिल्या मुलासाठी गरोदर महिला आणि स्तनदा मातांसाठी तयार करण्यात आली आहे.
लाभार्थीची गर्भधारणेची तारीख आणि टप्पा MCP कार्डमध्ये नमूद केल्याप्रमाणे तिच्या LMP तारखेच्या संदर्भात मोजला जाईल.
गर्भपात/मृत जन्म झाल्यास, लाभार्थी फक्त एकदाच लाभांचा दावा करू शकतो. यामध्ये भविष्यातील गर्भधारणेसाठी कोणत्याही उर्वरित हप्त्यांचा समावेश आहे. पहिला हप्ता मिळाल्यानंतर, लाभार्थी भविष्यातील कोणत्याही गर्भधारणेसाठी दुसऱ्या आणि तिसऱ्या हप्त्यांचा दावा करू शकतो.
बालमृत्यूच्या बाबतीत, जर महिलेने याआधी PMMVY अंतर्गत मातृत्व लाभाचे सर्व हप्ते आधीच प्राप्त केले असतील तर ती योजनेअंतर्गत लाभांचा दावा करण्यासाठी पात्र राहणार नाही.
गर्भवती आणि स्तनपान करणाऱ्या AWWs/AWHs/ASHA देखील PMMVY अंतर्गत लाभ घेऊ शकतात. [प्रधानमंत्री ग्रामीण डिजिटल साक्षरता अभियान]

प्रधानमंत्री मातृत्व वंदना योजनेचे फायदे असे आहेत

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना 2023 चा लाभ कामगार वर्गातील गर्भवती महिलांना दिला जाईल. आर्थिक दुर्बलता आणि पैशांच्या कमतरतेमुळे या श्रेणीतील गर्भवती महिला गरोदरपणात त्यांच्या आरोग्याच्या गरजा पूर्ण करू शकत नाहीत. त्यांनी जन्म दिलेल्या मुलांचा. ते व्यवस्थित व्यवस्थापन करू शकत नाहीत
या योजनेमुळे गरोदर महिला, गरोदरपणात त्यांच्या सर्व गरजा पूर्ण करू शकतात आणि जन्मानंतर बाळाची चांगली काळजी घेऊ शकतात.
प्रधानमंत्री मातृत्व वंदना योजनेंतर्गत मृत्यूचे प्रमाणही कमी होईल.
प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना 2023, अंतर्गत 6000/- रुपये थेट गर्भवती महिलांच्या बँक खात्यात हस्तांतरित केले जातील.
सरकारी नोकरीत असलेल्या महिलांना या योजनेचा लाभ घेता येणार नाही.
लाभार्थी महिलेने सरकारी रुग्णालयात प्रसूती केल्यास जननी सुरक्षा योजनेंतर्गत ग्रामीण भागात 700 रुपये आणि शहरी भागात 600 रुपयांचा लाभ दिला जाईल.

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना आवश्यक कागदपत्रे

लाभ आणि नोंदणीच्या पहिल्या टप्प्यासाठी फॉर्म 1A माता आणि बाल संरक्षण प्रमाणपत्र आणि आधार लिंक्ड बँक / पोस्ट खाते तपशील आवश्यक आहेत.
लाभाच्या दुसऱ्या टप्प्यासाठी किमान एक प्रसूतीपूर्व तपासणी (ANC) फॉर्म 1B माता आणि बाल संरक्षण प्रमाणपत्रावर नोंदवणे आवश्यक आहे.
लाभाच्या तिसर्‍या टप्प्यासाठी, जन्म नोंदणी प्रमाणपत्राची फॉर्म 1C प्रत आणि बाळाच्या लसीकरणाचा पहिला डोस सांगणारे माता आणि बाल संरक्षण प्रमाणपत्र सादर करणे आवश्यक आहे.

प्रधानमंत्री गरीब कल्याण अन्न योजना
प्रधानमंत्री जीवन ज्योती बिमा योजना
सोलर रूफटॉप योजना
आयुष्यमान भारत योजना

जर लाभार्थी महिलेचे बँक खाते तिच्या आधारशी संलग्न नसेल तर तिचा आधार संलग्न करण्यासाठी फॉर्म 2A वापरावा आणि पोस्ट खाते आधार संलग्न करण्यासाठी फॉर्म 2B वापरला जावा.
लाभार्थी आधारच्या संदर्भात नोंदणी/दुरुस्तीसाठी फॉर्म 2C वापरेल.
या योजनेच्या नोंदणीसंबंधी माहिती दुरुस्त करण्यासाठी फॉर्म 3 वापरला जातो (पत्ता/व्हॉइस क्रमांक/बँक खाते क्रमांक/नावात बदल/आधार क्रमांक).
सदर फॉर्म अंगणवाडी सेविका/एएनएम (सहायक परिचारिका मिडवाइफरी) तसेच आरोग्य संस्थेकडून मोफत मिळतील. तसेच, लाभार्थीकडे आधार कार्ड/बँक खाते/पोस्ट खाते नसल्यास, अंगणवाडी सेविका/एएनएम हे कार्ड आणि खाते मिळविण्यात मदत करतील.

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना 2023 अंतर्गत ऑफलाईन नोंदणी

योजनेअंतर्गत नोंदणी:

मातृत्व लाभ मिळवू इच्छिणाऱ्या पात्र महिलांनी त्या विशिष्ट राज्य/केंद्रशासित प्रदेशासाठी अंमलबजावणी करणाऱ्या विभागामध्ये असणाऱ्या अंगणवाडी केंद्र (AWC)/ मान्यताप्राप्त आरोग्य सुविधेवर योजनेअंतर्गत नोंदणी करणे आवश्यक आहे.
नोंदणीसाठी, लाभार्थी विहित अर्ज फॉर्म 1-A, पूर्णपणे सर्व बाबतीत, संबंधित कागदपत्रांसह आणि तिच्या आणि तिच्या पतीने रीतसर स्वाक्षरी केलेले हमीपत्र/संमती, AWC/ मंजूर आरोग्य सुविधेवर सादर करेल. फॉर्म सबमिट करताना, लाभार्थ्याने तिचा आणि तिच्या पतीचा आधार तपशील त्यांच्या लेखी संमतीने, तिचा/पती/कौटुंबिक सदस्याचा मोबाईल क्रमांक आणि तिचे बँक/पोस्ट ऑफिस खाते तपशील सादर करणे आवश्यक आहे.
विहित फॉर्म AWC/मान्यताप्राप्त आरोग्य सुविधेतून मोफत मिळू शकतात. महिला आणि बाल विकास मंत्रालयाच्या वेबसाइटवरून (http://wcd.nic.in) देखील फॉर्म डाउनलोड केले जाऊ शकतात. लाभार्थ्याने नोंदणी आणि हप्त्याच्या दाव्यासाठी विहित योजनेचे फॉर्म भरणे आवश्यक आहे, आणि ते अंगणवाडी केंद्र/मान्यीकृत आरोग्य सुविधेत सादर करणे आवश्यक आहे. लाभार्थ्याने रेकॉर्ड आणि भविष्यातील संदर्भासाठी अंगणवाडी सेविका/आशा/एएनएमकडून पोचपावती घ्यावी. [मुख्यमंत्री युवा अन्नदूत योजना]

विहित फॉर्म भरण्यासाठीच्या संक्षिप्त सूचना खालीलप्रमाणे आहेत:

पहिल्या हप्त्याच्या नोंदणीसाठी आणि दाव्यासाठी, MCP कार्डची प्रत (आई आणि चाइल्ड प्रोटेक्शन कार्ड), लाभार्थी आणि तिचा पती यांच्या ओळखीचा पुरावा (आधार कार्ड किंवा दोन्हीचा परवानगी असलेला पर्यायी आयडी पुरावा) सह रीतसर भरलेला फॉर्म 1-A, नुसार आणि लाभार्थीच्या बँक/पोस्ट ऑफिस खात्याचे तपशील सादर करणे आवश्यक आहे.
दुसऱ्या हप्त्याचा दावा करण्यासाठी, लाभार्थ्याने गर्भधारणेच्या सहा महिन्यांनंतर रीतसर भरलेला फॉर्म 1-B, किमान एक ANC दर्शविणारी MCP कार्डची प्रत सादर करणे आवश्यक आहे.
तिसर्‍या हप्त्याचा दावा करण्यासाठी, लाभार्थ्याने रीतसर भरलेला फॉर्म 1-C, मुलाच्या जन्म नोंदणीची एक प्रत आणि MCP कार्डची प्रत सादर करणे आवश्यक आहे, जे दर्शविते की मुलाला लसीकरणाचे पहिले चक्र किंवा पर्यायी त्याच्या समतुल्य मिळाले आहे.
जर एखाद्या लाभार्थ्याने योजनेंतर्गत विहित केलेल्या अटींचे पालन केले असेल परंतु विहित वेळेत दावे नोंदवू/सबमिट करू शकत नसाल तर तो नियमात दिल्याप्रमाणे दावे सादर करू शकतो.
AWW/ ASHA/ ANM, लाभार्थीचे आधार सीडेड बँक/ पोस्ट ऑफिस खाते तिच्या नावावर आधीपासून नसल्यास उघडण्यास किंवा विद्यमान बँक/ पोस्ट ऑफिस खाते आधारसह सीड करण्याची सुविधा उपलब्ध करून देईल.

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना 2023 अंतर्गत ऑनलाइन नोंदणी कशी करावी ?

या प्रधानमंत्री मातृत्व वंदना योजनेसाठी अर्ज करू इच्छिणाऱ्या कोणत्याही अर्जदाराने दिलेल्या चरणांचे अनुसरण करावे.

पंतप्रधान मातृत्व वंदना योजनेसाठी अर्ज करण्यासाठी, सर्वप्रथम महिला आणि बाल विकास मंत्रालयाच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या.

इथे तुमच्या समोर होम पेज ओपन होईल.
होम पेजवर, तुम्ही मागितलेली माहिती जसे की: ईमेल आयडी, पासवर्ड आणि कॅप्चा कोड बॅक ऑफिस लॉगिन फॉर्ममध्ये भरा.
आता दिलेल्या लॉगिन पर्यायावर क्लिक करा.
तुम्ही क्लिक करताच तुमचा अर्ज उघडेल.
तुम्हाला फॉर्ममध्ये विचारलेली सर्व माहिती काळजीपूर्वक भरावी लागेल.
फॉर्ममध्ये सर्व माहिती भरल्यानंतर, फॉर्म पुन्हा वाचा.
आणि नंतर सबमिट पर्यायावर क्लिक करा.

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजने अंतर्गत (नवीन वापरकर्ते) नोंदणी करण्याची प्रक्रिया

जर तुम्ही नवीन वापरकर्ता असाल आणि योजनेचा लाभ घेण्यासाठी तुम्ही अद्याप नोंदणी केली नसेल, तर तुम्ही आमच्याद्वारे दिलेल्या पायऱ्या वाचून स्वतःची नोंदणी करू शकता.
सर्व प्रथम आपण अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या.
मुख्यपृष्ठावर, तुम्हाला लाभार्थी लॉगिनच्या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
आता तुम्हाला For Registering New User Click Here पर्यायावर क्लिक करावे लागेल येथे क्लिक करा.

नवीन पृष्ठावर नोंदणी फॉर्म तुमच्यासमोर उघडेल.
तुम्ही फॉर्ममध्ये विचारलेली सर्व माहिती भरा जसे: लाभार्थीचे नाव, मोबाईल नंबर, ईमेल आयडी, पासवर्ड आणि कॅप्चा कोड.
यानंतर, तुम्ही रजिस्टरच्या पर्यायावर क्लिक करा.
आता विनंती केलेल्या कागदपत्रांची प्रत सोबत अपलोड करा आणि सबमिट पर्यायावर क्लिक करा.
तुमची नोंदणी प्रक्रिया पूर्ण होईल.

लाभार्थी कसे लॉग इन करण्याची प्रक्रिया (बेनेफिशरी)

सर्व प्रथम महिला आणि बाल विकास मंत्रालयाच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या.
मुख्यपृष्ठावर, तुम्हाला बेनिफिशरी लॉगिनच्या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.

पुढील पानावर तुमच्यासमोर फॉर्म उघडेल.
फॉर्ममध्ये ईमेल आयडी, पासवर्ड आणि कॅप्चा कोड भरा.
आता login च्या पर्यायावर क्लिक करा.
त्यानंतर तुम्ही लाभार्थी लॉगिन करू शकाल.

प्रधान मंत्री मातृ वंदना योजना 2023 फॉर्म डाऊनलोड करण्याची प्रक्रिया

सर्वप्रथम, तुम्हाला प्रधानमंत्री मातृत्व वंदना योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर जावे लागेल.
आता तुमच्या समोर होम पेज ओपन होईल.
होम पेजवर, तुम्हाला पीएमएमव्हीवाय फॉर्म डाउनलोड करा या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.

यानंतर तुमच्यासमोर दोन पर्याय उघडतील, जे काहीसे असे आहे.

फॉर्म 1A

फॉर्म 1B

फॉर्म1C

तुम्ही या लिंकवर क्लिक करताच तुमच्यासमोर पीडीएफ स्वरूपात फॉर्म उघडेल.
आपण ते डाउनलोड आणि प्रिंट करू शकता.

अधिकृत वेबसाईट	इथे क्लिक करा
प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना मार्गदर्शक PDF	इथे क्लिक करा
फॉर्म 1A	इथे क्लिक करा
फॉर्म1B	इथे क्लिक करा
फॉर्म1C	इथे क्लिक करा
केंद्र सरकारी योजना	इथे क्लिक करा

निष्कर्ष

अर्थव्यवस्था आणि समाजाचे विकसनशील स्वरूप आणि त्याच्या गरजा लक्षात घेऊन भारत सरकार वेळोवेळी भारतातील लोकांसाठी अनेक कल्याणकारी उपक्रम आणि योजना आणते. भारतातील गरोदर आणि स्तनदा महिलांच्या आरोग्यावर लक्ष केंद्रित करणारी अशीच एक योजना म्हणजे प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना (PMMVY). आजपर्यंत आरोग्य क्षेत्रातील विविध योजना आखल्या गेल्या आहेत आणि त्यांची अंमलबजावणी करण्यात आली आहे, परंतु गर्भवती महिलांचे महत्त्व अधोरेखित करणारी कोणतीही योजना धोरणनिर्मितीत आणली गेली नाही. ही योजना त्या सर्व समस्या क्षेत्रांना चांगल्या प्रकारे समाविष्ट करते.

प्रधानमंत्री मातृत्व वंदना योजना हा भारत सरकारने हाती घेतलेला एक उत्कृष्ट उपक्रम आहे. हे केवळ आईला रोख लाभच देत नाही तर बाळाला त्याचे सर्व प्रारंभिक लसीकरण मिळेपर्यंत अतिरिक्त रोख लाभ देखील मिळतात. हा एक चांगला उपक्रम आहे कारण ग्रामीण भागातील बहुतेक महिलांना आरोग्यसेवा उपलब्ध नाही, त्यामुळे कुपोषण आणि अशक्तपणाचा सामना करावा लागतो. या योजनेअंतर्गत महिलांना त्यांच्या पहिल्या मुलाच्या जन्मापूर्वी आणि नंतर रोख लाभ मिळू शकतात.

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना FAQ

Q. PMMVY म्हणजे काय?

जगातील एकूण प्रसूतीपैकी भारताचा वाटा पाचवा आहे, माता मृत्यू दर प्रति 1,00,000 जिवंत जन्मांमागे 113 आहे.

प्रधान मंत्री मातृ वंदना योजना (PMMVY) हा एक मातृत्व लाभ कार्यक्रम आहे, जो भारत सरकारने 2017 मध्ये सुरु केला होता.

PMMVY अंतर्गत, 5000/- रुपयांचे रोख प्रोत्साहन. माता आणि बाल आरोग्याशी संबंधित विशिष्ट अटींची पूर्तता करून कुटुंबातील पहिल्या जिवंत मुलासाठी गर्भवती महिला आणि स्तनदा मातांच्या बँक/पोस्ट ऑफिस खात्यात थेट प्रदान केले जातात.

रोख प्रोत्साहन तीन हप्त्यांमध्ये प्रदान केले जाईल

विशेषत: असंघटित क्षेत्रातील गरोदर महिलांसाठी आरोग्य वर्तनात सुधारणा करणे आणि वेतनाच्या तोट्याची भरपाई करणे हे त्याचे उद्दिष्ट आहे.

PMMVY ची अंमलबजावणी महिला आणि बाल विकास मंत्रालयाच्या अंतर्गत अंब्रेला ICDS च्या अंगणवाडी सेवा योजनेच्या प्लॅटफॉर्मचा वापर करून केली जाते.

Q. प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजनेच काय उद्देश्य आहे ?

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना, एक सरकारी धोरण आणि योजना म्हणून, अशा प्रकारे गरोदर आणि स्तनदा मातांची परिस्थिती सुधारण्यासाठी महत्त्वपूर्ण ठरली आहे. या योजनेचा उद्देश अशा मातांना त्यांचे आरोग्य सुधारण्यासाठी तसेच त्यांच्या बाळाला जन्माच्या सुरुवातीच्या सहा महिन्यांत स्तनपान आणि पोषण देण्याची क्षमता वाढवण्यास मदत करणे हा आहे. अशाप्रकारे, योजना चांगल्या प्रकारे तयार केली गेली आहे आणि आवश्यक परिणाम साध्य करण्यासाठी, PMMVY मधील अंतर्निहित समस्या आणि प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजनेमध्ये घेतलेल्या सर्वसमावेशक उपायांसाठी ती पूर्ण कठोरतेने आणि अचूकतेने अंमलात आणली जावी. आपल्या देशातील मातामृत्यूचे प्रमाण कमी करण्यासाठी गरोदर आणि स्तनपान देणाऱ्या महिलांचे आरोग्य आणि आरोग्य सुरक्षेच्या दृष्टीने हि योजना अत्यंत महत्वाची आहे.

Q. प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजनेचे लाभ काय आहे ?

या योजनेचे फायदे पुढीलप्रमाणे आहेत-

या योजनेचा मुख्य उद्देश आई आणि तिच्या मुलाची काळजी घेणे आहे, ज्यासाठी सरकार त्यांना 6000 रुपयांची आर्थिक मदत देत आहे, जी तीन टप्प्यात दिली जाईल. या टप्प्यांमध्ये, सरकार गरोदर महिलांना त्यांच्या गर्भधारणेच्या आणि प्रसूतीच्या वेळी आर्थिक मदत करेल.

या योजनेंतर्गत तीन टप्पे आहेत, ज्यामध्ये पहिल्या टप्प्यात 1000 रुपये, दुसऱ्या टप्प्यात 2000 रुपये आणि तिसर्‍या टप्प्यात 2000 रुपये गरोदर महिलांना सरकार आर्थिक मदत करणार आहे, उर्वरित 1000 रुपये सरकार देणार आहे. जर एखाद्या गर्भवती महिलेने तिच्या मुलाला रुग्णालयात जन्म दिला तर किवा महिला जननी सुरक्षा योजनेची लाभार्थी असेल तर.

Q. PMMVY योजनेसाठी अर्ज कसा करावा?

तुम्ही या योजनेसाठी ऑफलाइन आणि ऑनलाइन दोन्ही प्रकारे अर्ज करू शकता. तुम्ही तुमच्या जवळच्या अंगणवाडी केंद्रातून अर्ज मिळवू शकता आणि तोच अर्ज सबमिट करू शकता.

Q. PMMVY का सुरू करण्यात आली ?

गरोदर आणि स्तनदा मातांना सुधारित उत्तम आरोग्य आणि पोषण मिळावे यासाठी रोख प्रोत्साहन देऊन चांगले सक्षम वातावरण देणे हे या योजनेचे उद्दिष्ट आहे. महिला आणि बाल विकास मंत्रालयाकडून याची अंमलबजावणी केली जात आहे.